Terug naar Encyclopedie
Strafrecht

Voorwaardelijke straf

Een voorwaardelijke straf wordt niet uitgevoerd als je je aan de voorwaarden houdt. Lees over de proeftijd en bijzondere voorwaarden.

5 min leestijd

Bij een voorwaardelijke straf hoeft de veroordeelde de straf niet uit te zitten, mits hij zich aan voorwaarden houdt gedurende een proeftijd. Overtreedt hij de voorwaarden, dan wordt de straf alsnog uitgevoerd.

Wat is een voorwaardelijke straf?

Een voorwaardelijke veroordeling (artikel 14a Sr) betekent dat de straf (gevangenis, boete, taakstraf) niet wordt uitgevoerd, op voorwaarde dat de veroordeelde zich aan bepaalde voorwaarden houdt.

Algemene voorwaarde

De algemene voorwaarde is dat de veroordeelde geen nieuwe strafbare feiten pleegt tijdens de proeftijd. Bij overtreding kan de voorwaardelijke straf alsnog worden uitgevoerd.

Bijzondere voorwaarden

De rechter kan ook bijzondere voorwaarden opleggen:

  • Reclasseringstoezicht (meldplicht)
  • Contactverbod met slachtoffer
  • Locatieverbod of locatiegebod
  • Behandeling bij GGZ of verslavingszorg
  • Schadevergoeding aan slachtoffer
  • Alcoholverbod

Proeftijd

De proeftijd is minimaal 1 jaar en maximaal 3 jaar. Bij zware misdrijven kan de proeftijd tot 10 jaar duren.

Deels voorwaardelijk

Een straf kan ook deels voorwaardelijk zijn. Bijvoorbeeld: 6 maanden gevangenisstraf, waarvan 2 maanden voorwaardelijk. De veroordeelde zit dan 4 maanden, de andere 2 maanden hangen boven zijn hoofd.

Tenuitvoerlegging

Bij overtreding van voorwaarden kan het OM tenuitvoerlegging vorderen. De rechter beslist dan of de voorwaardelijke straf alsnog wordt uitgevoerd (geheel of gedeeltelijk).

Veelgestelde vragen

Wat gebeurt er als ik verdacht ben van een misdrijf?

Je hebt recht op juridische hulp, je kunt zwijgen, en de politie moet je rechten uitleggen. Verdacht zijn is niet hetzelfde als schuldig.

Hoe lang kan ik in voorarrest worden gehouden?

Maximaal 10 dagen zonder proces, daarna moet rechter voorarrest goedkeuren. Voorarrest mag niet onbeperkt duren.

Wat is het verschil tussen een misdrijf en overtreding?

Een misdrijf is ernstiger en kan met gevangenisstraf worden bestraft. Een overtreding kan met geldboete worden afgehandeld.

Heb ik recht op een advocaat?

Ja, je hebt altijd recht op juridische bijstand. Dit kan gratis zijn als je dit niet kunt betalen.

Kan ik in hoger beroep gaan?

Ja, je kunt tegen de uitspraak in beroep gaan bij het gerechtshof.

## Veelgestelde vragen **Wat gebeurt er als ik de voorwaarden van mijn voorwaardelijke straf overtreed?** Als je de voorwaarden overtreedt, kan het Openbaar Ministerie (OM) vorderen dat de voorwaardelijke straf alsnog wordt uitgevoerd. De rechter beslist dan of de straf geheel of gedeeltelijk ten uitvoer wordt gelegd. Dit betekent dat je alsnog de gevangenisstraf, taakstraf of boete moet ondergaan. Het is belangrijk om direct juridisch advies in te winnen als je een melding krijgt over een mogelijke overtreding. **Kan ik zelf bijzondere voorwaarden laten aanpassen of stopzetten?** Ja, in sommige gevallen kun je een verzoek indienen bij de rechter om de bijzondere voorwaarden aan te passen of op te heffen. Dit kan bijvoorbeeld als je situatie is veranderd, zoals bij succesvolle afronding van een behandeling. Je hebt hiervoor vaak hulp van een advocaat nodig om het verzoek goed te onderbouwen en in te dienen bij de rechtbank. **Hoe lang duurt de proeftijd bij een voorwaardelijke straf?** De proeftijd duurt minimaal 1 jaar en maximaal 3 jaar voor de meeste delicten. Bij zwaardere misdrijven kan de proeftijd worden verlengd tot maximaal 10 jaar. De exacte duur wordt bepaald door de rechter en hangt af van de ernst van het delict en je persoonlijke omstandigheden. **Wat is het verschil tussen een volledig en een deels voorwaardelijke straf?** Bij een volledig voorwaardelijke straf hoef je de straf niet uit te zitten, mits je je aan de voorwaarden houdt. Bij een deels voorwaardelijke straf moet je een deel van de straf daadwerkelijk ondergaan, terwijl het andere deel voorwaardelijk is. Bijvoorbeeld: 6 maanden gevangenis, waarvan 4 maanden effectief en 2 maanden voorwaardelijk. **Moet ik altijd een advocaat inschakelen bij een voorwaardelijke straf?** Het is sterk aan te raden om een advocaat in te schakelen, vooral als je vragen hebt over de voorwaarden of als je een overtreding wordt verweten. Een advocaat kan je helpen bij het begrijpen van je rechten, het aanvechten van tenuitvoerlegging en het indienen van verzoeken om voorwaarden aan te passen. **Kan ik een voorwaardelijke straf krijgen voor elk type delict?** Nee, niet voor alle delicten is een voorwaardelijke straf mogelijk. Het hangt af van de ernst van het delict, je strafblad en de omstandigheden van het geval. Bij zeer ernstige misdrijven, zoals moord of verkrachting, wordt een voorwaardelijke straf minder snel opgelegd. De rechter beslist hierover op basis van de wet en de feiten. **Wat moet ik doen als ik denk dat een voorwaarde onredelijk of onuitvoerbaar is?** Als je een voorwaarde als onredelijk of onuitvoerbaar ervaart, kun je dit bespreken met je advocaat. Samen kunnen jullie een verzoek indienen bij de rechter om de voorwaarde aan te passen of op te heffen. Het is belangrijk om dit tijdig te doen en niet zomaar de voorwaarde te negeren, omdat dit kan leiden tot tenuitvoerlegging van de straf. ### TL;DR Een voorwaardelijke straf betekent dat je de straf niet hoeft uit te zitten als je je aan bepaalde voorwaarden houdt tijdens een proeftijd van 1 tot 10 jaar. Overtreed je de voorwaarden, dan kan de straf alsnog worden uitgevoerd. De rechter kan algemene en bijzondere voorwaarden opleggen, zoals reclasseringstoezicht of een behandeling. Bij problemen met de voorwaarden kun je juridische hulp inschakelen. ### Key Takeaways - Een voorwaardelijke straf wordt niet uitgevoerd als je je aan de voorwaarden houdt tijdens de proeftijd. - De proeftijd duurt minimaal 1 jaar en maximaal 3 jaar, bij zware misdrijven tot 10 jaar. - Bij overtreding van de voorwaarden kan het OM tenuitvoerlegging van de straf vorderen. - Je kunt bijzondere voorwaarden laten aanpassen via een verzoek aan de rechter, vaak met hulp van een advocaat. - Een deels voorwaardelijke straf betekent dat je een deel van de straf effectief moet ondergaan en een deel voorwaardelijk is.