In strafzaken heeft u recht op bijstand van een advocaat. Bij aanhouding krijgt u een piketadvocaat, voor de verdere procedure kunt u een eigen advocaat kiezen of toevoeging aanvragen.
Recht op een advocaat
Elke verdachte heeft recht op rechtsbijstand. Dit is vastgelegd in de Grondwet en het EVRM.
Momenten
- Voor het eerste verhoor (consultatiebijstand)
- Tijdens het verhoor (verhoorbijstand)
- Bij inverzekeringstelling en voorlopige hechtenis
- Tijdens de rechtszitting
- Bij hoger beroep
Piketadvocaat
Bij aanhouding krijgt u een piketadvocaat toegewezen.
Kenmerken
- Automatisch toegewezen (piketdienst)
- Gratis eerste bijstand
- Komt naar het politiebureau
- U kunt ook eigen advocaat bellen
Gesubsidieerde rechtsbijstand
Als u de advocaat niet zelf kunt betalen, kunt u een toevoeging aanvragen.
Voorwaarden
| Inkomen (2024) | Eigen bijdrage |
|---|
| Tot €30.000 (alleenstaand) | €87 - €880 |
| Tot €42.400 (gezamenlijk) | €87 - €880 |
| Daarboven | Geen toevoeging |
Eigen advocaat kiezen
U heeft het recht om zelf een advocaat te kiezen.
Tips bij keuze
- Kies een strafrechtspecialist
- Check ervaring met uw type zaak
- Vraag naar de kosten
- Kijk naar recensies
Wanneer advocaat verplicht?
Soms is bijstand van een advocaat verplicht.
Verplichte bijstand
- Voorlopige hechtenis (bewaring/gevangenhouding)
- Minderjarige verdachten
- Bij bepaalde ernstige zaken
Veelgestelde vragen
Wie heeft recht op werkloosheidsuitkering?
Je hebt recht op werkloosheidsuitkering als je werkloos bent, je hebt gewerkt en premies hebt betaald, en je bent ingeschreven bij het UWV.
Hoelang krijg ik werkloosheidsuitkering?
De duur hangt af van hoe lang je hebt gewerkt. Dit kan variëren van 3 maanden tot 38 weken.
Wat is bijstand?
Bijstand is financiële steun van de gemeente voor mensen die onvoldoende inkomsten hebben en niet kunnen voorzien in hun levensonderhoud.
Hoe vraag ik bijstand aan?
Je vraagt bijstand aan bij je gemeente. Je moet je gegevens geven en aantonen dat je niet genoeg inkomsten hebt.
Moet ik actief naar werk zoeken als ik uitkering krijg?
Ja, als je werkloosheidsuitkering krijgt, moet je actief naar werk zoeken en dit aantonen aan het UWV.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer krijg ik een piketadvocaat en wat doet deze precies?**
Een piketadvocaat wordt automatisch toegewezen zodra u wordt aangehouden of op het politiebureau moet verschijnen. Deze advocaat biedt gratis eerste bijstand, zoals aanwezig zijn tijdens verhoren, uitleg geven over uw rechten en helpen bij het nemen van beslissingen (bijv. zwijgrecht). U kunt de piketadvocaat ook vragen om contact op te nemen met familie of een eigen advocaat te regelen. De bijstand is beperkt tot de eerste fase van de zaak.
**Hoe vraag ik gesubsidieerde rechtsbijstand (toevoeging) aan?**
U vraagt een toevoeging aan via de Raad voor Rechtsbijstand. Dit kan online of via uw advocaat. U moet uw financiële situatie aantonen, zoals inkomensgegevens en vermogen. De Raad beoordeelt of u in aanmerking komt op basis van uw inkomen (zie tabel in het artikel). Bij goedkeuring betaalt u een eigen bijdrage (€87–€880) en de overige kosten worden vergoed. Vraag dit tijdig aan, bij voorkeur voordat de zaak begint.
**Kan ik mijn piketadvocaat vervangen door een eigen advocaat?**
Ja, u heeft altijd het recht om een eigen advocaat te kiezen, ook als u al een piketadvocaat heeft. U kunt zelf een strafrechtadvocaat zoeken (bijv. via de Nederlandse Orde van Advocaten) en deze inschakelen. De kosten zijn dan voor uw rekening, tenzij u een toevoeging aanvraagt. Informeer de piketadvocaat tijdig als u overstapt, zodat deze de zaak kan overdragen.
**Wat zijn de voordelen van een eigen advocaat ten opzichte van een piketadvocaat?**
Een eigen advocaat biedt continuïteit en specialisatie: u kiest iemand met ervaring in uw type zaak (bijv. drugsdelicten of geweldsdelicten). Daarnaast heeft u meer tijd om een vertrouwensband op te bouwen, wat belangrijk is voor strategie en communicatie. Een eigen advocaat kan ook eerder betrokken worden, bijvoorbeeld al bij verdenkingen, en blijft u bijstaan tijdens het hele proces, inclusief hoger beroep.
**Moet ik een advocaat betalen als ik word vrijgesproken?**
Als u een toevoeging heeft, betaalt u alleen de eigen bijdrage (€87–€880), ongeacht de uitkomst van de zaak. Bij een eigen advocaat zonder toevoeging gelden de afgesproken tarieven, ook bij vrijspraak. In sommige gevallen kunt u de kosten verhalen op de tegenpartij (bijv. bij onterecht vervolgen), maar dit is niet standaard en moet apart worden aangevraagd bij de rechter.
**Wat gebeurt er als ik geen advocaat wil tijdens mijn verhoor?**
U heeft het recht om te zwijgen en geen advocaat te willen, maar dit is vaak onverstandig. Zonder advocaat loopt u risico op onjuiste verklaringen of misverstanden, die later tegen u gebruikt kunnen worden. De politie is verplicht u te wijzen op uw recht op bijstand. Als u toch zonder advocaat verhoord wilt worden, moet u dit expliciet bevestigen. Bij minderjarigen of ernstige zaken is een advocaat verplicht.
**Hoe vind ik een goede strafrechtadvocaat?**
Kies een advocaat die gespecialiseerd is in strafrecht en ervaring heeft met zaken zoals de uwe. U kunt zoeken via de website van de Nederlandse Orde van Advocaten, recensies lezen of aanbevelingen vragen. Let op transparantie over kosten en beschikbaarheid. Veel advocaten bieden een gratis eerste consultatie aan, zodat u kunt beoordelen of er een klik is. Controleer ook of de advocaat is ingeschreven bij de lokale rechtbank.
### TL;DR
Iedere verdachte in een strafzaak heeft recht op een advocaat, vanaf het eerste verhoor tot en met hoger beroep. Bij aanhouding krijgt u automatisch een gratis piketadvocaat, maar u mag ook zelf een advocaat kiezen of gesubsidieerde rechtsbijstand aanvragen als u de kosten niet kunt betalen. In sommige gevallen, zoals bij voorlopige hechtenis, is een advocaat verplicht.
### Key Takeaways
- U heeft altijd recht op een advocaat, ook als u geen geld heeft (via toevoeging of piketadvocaat).
- Een piketadvocaat biedt gratis eerste bijstand, maar u kunt ook zelf een gespecialiseerde strafrechtadvocaat kiezen.
- Gesubsidieerde rechtsbijstand (toevoeging) is mogelijk als uw inkomen onder €42.400 ligt (2024), met een eigen bijdrage van €87–€880.
- Bij voorlopige hechtenis, minderjarigheid of ernstige zaken is een advocaat verplicht.
- Een eigen advocaat biedt meer continuïteit en specialisatie, maar kan duurder zijn zonder toevoeging.