Oplichting is het bewegen van iemand tot afgifte van geld of goederen door middel van bedrog. Fraude is een verzamelnaam voor allerlei vormen van bedrog met financieel gewin.
Oplichting (art. 326 Sr)
Oplichting is het met een bedrieglijk middel bewegen van iemand tot afgifte van een goed, het verlenen van een dienst of het aangaan van een schuld.
Oplichtingsmiddelen
- Aannemen van een valse naam of hoedanigheid
- Listige kunstgrepen
- Samenweefsel van verdichtsels
Strafmaat
Maximum: 4 jaar gevangenisstraf of geldboete 5e categorie
Vormen van fraude
| Type | Artikel | Maximum |
|---|
| Oplichting | 326 Sr | 4 jaar |
| Flessentrekkerij | 326a Sr | 3 maanden |
| Verzekeringsfraude | 326 Sr | 4 jaar |
| Belastingfraude | AWR | 6 jaar |
| Uitkeringsfraude | Bijzondere wetten | Variabel |
| Valsheid in geschrift | 225 Sr | 6 jaar |
Internetfraude
Online oplichting komt veel voor en wordt stevig aangepakt.
Voorbeelden
- Marktplaatsfraude (niet leveren na betaling)
- Phishing (valse e-mails om gegevens te ontfutselen)
- Identiteitsfraude
- Cryptocurrency-scams
- Romance scams
Witwassen (art. 420bis Sr)
Het verbergen van de criminele herkomst van geld of goederen.
Strafmaat
- Opzettelijk witwassen: max. 6 jaar
- Gewoontewitwassen: max. 8 jaar
- Schuldwitwassen: max. 2 jaar
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.
## Veelgestelde vragen
**Hoe herken ik een oplichtingspoging?**
Oplichting herken je vaak aan onrealistische aanbiedingen, dringende verzoeken om geld of persoonlijke gegevens, en onbekende afzenders. Let op spelfouten, vreemde e-mailadressen of telefoonnummers, en verzoeken om vooruit te betalen. Bij twijfel: controleer de betrouwbaarheid van de afzender via officiële kanalen, zoals de website van de organisatie of een onafhankelijke review. Neem nooit zomaar gegevens over en betaal niet voordat je zeker bent van de echtheid van de transactie.
**Wat moet ik doen als ik slachtoffer ben van oplichting?**
Doe direct aangifte bij de politie, zowel online via [politie.nl](https://www.politie.nl) als fysiek bij een politiebureau. Verzamel alle bewijsmateriaal, zoals e-mails, betaalbewijzen, chatgesprekken en screenshots. Neem contact op met je bank om betalingen te blokkeren of terug te vorderen. Bij online fraude kun je ook melding doen bij het [Meldpunt Internetoplichting](https://www.meldpuntinternetoplichting.nl). Overweeg juridisch advies in te winnen als er grote bedragen mee gemoeid zijn.
**Wat is het verschil tussen oplichting en fraude?**
Oplichting (art. 326 Sr) is een specifieke vorm van bedrog waarbij iemand met valse middelen wordt bewogen tot afgifte van geld of goederen. Fraude is een bredere term die alle vormen van bedrog met financieel gewin omvat, zoals verzekeringsfraude, belastingfraude of valsheid in geschrift. Oplichting richt zich vaak op individuen, terwijl fraude ook organisaties of de overheid als slachtoffer kan hebben. Beide zijn strafbaar, maar de strafmaat verschilt per delict.
**Hoe kan ik mezelf beschermen tegen phishing?**
Wees altijd sceptisch bij ongevraagde e-mails, sms’jes of telefoontjes waarin om persoonlijke gegevens of betalingen wordt gevraagd. Controleer het e-mailadres van de afzender en klik nooit op verdachte links. Gebruik sterke, unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie waar mogelijk. Installeer antivirussoftware en houd je besturingssysteem up-to-date. Bij twijfel: neem rechtstreeks contact op met de organisatie via een officieel telefoonnummer of website.
**Wat zijn de gevolgen van witwassen?**
Witwassen is een ernstig misdrijf met zware straffen: tot 6 jaar gevangenisstraf voor opzettelijk witwassen en tot 8 jaar voor gewoontewitwassen. Naast strafrechtelijke gevolgen loop je het risico op inbeslagname van vermogen, reputatieschade en financiële sancties. Banken en andere financiële instellingen zijn verplicht verdachte transacties te melden, waardoor je ook problemen kunt krijgen met je rekeningen of leningen. Het is belangrijk om altijd de herkomst van geld of goederen te kunnen verantwoorden.
**Kan ik mijn geld terugkrijgen na oplichting?**
Dit hangt af van de situatie. Bij betalingen via bankoverschrijving of creditcard kun je soms een terugboeking (chargeback) aanvragen bij je bank, vooral als je snel handelt. Bij betaalmethoden zoals iDEAL of cryptocurrency is terugvordering lastiger. Doe altijd aangifte en geef alle bewijzen aan de politie en je bank. In sommige gevallen kun je via een civiele procedure schadevergoeding eisen, maar dit kost tijd en geld. Preventie blijft de beste bescherming.
**Wat is een romance scam en hoe voorkom ik dit?**
Een romance scam is een vorm van oplichting waarbij oplichters via datingapps of sociale media een emotionele band opbouwen om geld af te troggelen. Ze spelen in op eenzaamheid en vertrouwen, vaak met valse profielen en verzonnen verhalen. Wees alert op snel verliefd worden, verzoeken om geld (bijv. voor een vliegticket) en inconsistenties in hun verhaal. Deel nooit financiële gegevens en controleer hun identiteit via een videogesprek of sociale media. Bij twijfel: stop het contact en meld het profiel.
### TL;DR
Oplichting en fraude omvatten bedrog met financieel gewin, zoals valse verkoop, phishing of witwassen. Strafmaat varieert van boetes tot jarenlange gevangenisstraf. Bescherm jezelf door alert te zijn op verdachte verzoeken, bewijsmateriaal te verzamelen en direct aangifte te doen bij slachtofferschap. Preventie en snelle actie vergroten de kans op herstel van schade.
### Key Takeaways
- Oplichting (art. 326 Sr) is strafbaar met maximaal 4 jaar gevangenisstraf of een hoge boete.
- Fraude kent vele vormen, zoals verzekeringsfraude, belastingfraude en internetfraude (bijv. phishing of romance scams).
- Bij slachtofferschap: doe direct aangifte, verzamel bewijs en neem contact op met je bank.
- Witwassen (art. 420bis Sr) kan leiden tot 6-8 jaar gevangenisstraf en inbeslagname van vermogen.
- Bescherm jezelf door kritisch te zijn op ongevraagde verzoeken, sterke wachtwoorden te gebruiken en verdachte transacties te melden.