Herziening ten nadele
Herziening ten nadele is een zeldzame procedure in het Nederlandse strafrecht, relevant voor Tilburgers, waarbij een eerdere vrijspraak, ontslag van rechtsvervolging of lichtere straf kan worden omgezet in een strengere veroordeling. Het is een uitzondering op het ne bis in idem-beginsel, dat herhaalde berechting voor identieke feiten uitsluit. Voor inwoners van Tilburg geldt dit bij zaken behandeld bij de Rechtbank Zeeland-West-Brabant in Breda, en alleen bij nieuwe, overtuigende bewijzen.
Waarom herziening ten nadele in Tilburg?
Strafzaken in Tilburg streven naar afronding, maar nieuwe inzichten na een uitspraak kunnen onrecht blootleggen. Deze procedure zorgt ervoor dat schuldigen niet vrijuit gaan, bijvoorbeeld door later ontdekt bewijs. Het ne bis in idem-principe (art. 68 Grondwet, art. 310 Sv) wordt tijdelijk opzijgeschoven als maatschappelijke belangen bij zware delicten prevaleert, zoals in lokale Tilburgse zaken.
Wettelijke basis
De regels staan in het Wetboek van Strafvordering (Sv), artikelen 457-461. Kernpunten:
- Art. 457 Sv: Gronden zoals veroordeling van een mededader (lid 1a), nieuwe feiten (lid 1b) of valse getuigenis (lid 1c).
- Art. 458 Sv: Enkel het Openbaar Ministerie (OM) mag aanvragen; verdediging niet.
- Art. 459 Sv: Hoge Raad toetst toelaatbaarheid.
- Art. 460 Sv: Bij goedkeuring terug naar de oorspronkelijke rechter, zoals Rechtbank Zeeland-West-Brabant.
- Art. 461 Sv: Nieuwe straf mag zwaarder zijn dan origineel, maar met grenzen.
Dit evenwicht waarborgt finale vonnissen met ruimte voor correctie.
Voorwaarden voor herziening ten nadele
Strenge eisen: nieuwe bewijzen moeten
- Onbekend zijn tijdens de eerste zaak.
- Beslissend voor een zwaardere uitkomst.
- Valideren onder art. 457 Sv, bv. veroordeelde mededader, late bekentenis of ontdekte valsheid.
Geen tijdslimiet, maar in Tilburg zeer ongebruikelijk: paar zaken per jaar.
Procedure stap voor stap
- OM-verzoek: Indienen bij Hoge Raad.
- Hoge Raad-toets: Binnen 14 dagen hoorbaar maken en beslissen (art. 459 Sv).
- Nieuwe hoorzitting: Terugverwijzing naar Rechtbank Zeeland-West-Brabant (Breda) of hof.
- Uitsprake: Rechter kan herzien en hogere straf opleggen.
Verdachten in Tilburg hebben hoor en wederhoor, met optie voor nieuw bewijs.
Praktische voorbeelden uit Tilburg
Voorbeeld: Jan uit Tilburg krijgt vrijspraak voor diefstal in de Heuvelstraat door ontbrekend bewijs. Later matcht zijn DNA; OM vraagt herziening (art. 457 lid 1b Sv). Hoge Raad keurt toe, Jan krijgt 2 jaar cel bij Rechtbank Zeeland-West-Brabant.
Moordzaak: Maria uit Tilburg vrijgesproken. Broer veroordeeld als medeplichtige; art. 457 lid 1a Sv leidt tot herziening en 8 jaar straf.
Rechten en plichten
Rechten verdachte
- Volledige verdediging, advocaat vergoed door Staat.
- Dossierinzage.
- Hoger beroep mogelijk.
- In Tilburg: gratis advies bij Juridisch Loket Tilburg.
Plichten
- Meewerken aan procedure.
- OM deelt alle feiten.
Vergelijking: ten nadele vs. ten gunste
| Aspect | Herziening ten nadele | Herziening ten gunste |
|---|---|---|
| Initiatief | Alleen OM | Verdachte of OM |
| Gronden | Art. 457 Sv | Art. 444-456 Sv |
| Instantie | Hoge Raad, dan lokale rechter | Hoge Raad |
| Uitkomst | Zwaardere straf mogelijk | Alleen milder |
| Frequentie | Vaker |
Veelgestelde vragen
Kan herziening ten nadele meerdere keren?
Nee, na herziening geldt ne bis in idem strikt (art. 461 Sv).
Wat bij reeds ondergane tbs?
Mogelijk aanpassing, Hoge Raad beoordeelt evenredigheid.
Hoe lang duurt het?
Meestal 6-18 maanden.
Advocaatkosten?
Nee, toevoeging via Raad voor Rechtsbijstand. In Tilburg: Juridisch Loket Tilburg helpt met aanvraag.