Gratie

Gratie is kwijtschelding of vermindering van een straf door de Koning. Het is een uitzonderlijke maatregel voor bijzondere gevallen, bijvoorbeeld bij terminale ziekte of nieuwe inzichten.

Wat is gratie?

Gratie (artikel 122 Grondwet) is het geheel of gedeeltelijk kwijtschelden van een straf, het omzetten in een andere straf, of het veranderen van voorwaarden. Het wordt verleend door de Koning, op voordracht van de minister van Justitie.

Vormen van gratie

• Remissie - Gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de straf
• Commutatie - Omzetting in een lichtere straf
• Rehabilitatie - Herstel van eer na onherroepelijke veroordeling

Gronden voor gratie

Gratie kan worden verleend wegens:

• Medische omstandigheden (terminale ziekte)
• Nieuwe omstandigheden na veroordeling
• Humanitaire redenen
• Als tenuitvoerlegging onevenredig zou zijn

Procedure

Een gratieverzoek wordt ingediend bij de minister van Justitie. De rechter die de straf oplegde geeft advies. De minister neemt een besluit dat wordt bekrachtigd door de Koning.

Geen recht

Op gratie bestaat geen recht. Het is een gunst van de Kroon. Gratieverzoeken worden zelden ingewilligd, alleen in uitzonderlijke situaties.

Verschil met herziening

Bij herziening wordt de veroordeling zelf herzien (bijvoorbeeld bij onschuld). Bij gratie blijft de veroordeling in stand, maar wordt de straf kwijtgescholden.

Veelgestelde vragen

Wat is mijn retourrecht?

Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.

Hoe lang geldt de wettelijke garantie?

Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.

Kan ik rente eisen over schulden?

Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.

Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?

Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.

Wat is een kredietovereenkomst?

Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.

## Veelgestelde vragen **Hoe dien ik een gratieverzoek in?** Een gratieverzoek dien je schriftelijk in bij de minister van Justitie en Veiligheid. Vermeld je naam, zaaknummer, de straf die je is opgelegd en de redenen waarom je gratie vraagt (bijv. medische of humanitaire omstandigheden). Voeg bewijsstukken toe, zoals medische verklaringen. De rechter die de straf oplegde, geeft advies. Het proces kan enkele maanden duren. Er zijn geen vaste formulieren, maar je kunt een voorbeeldbrief vinden op de website van de Rijksoverheid. **Hoe groot is de kans dat mijn gratieverzoek wordt ingewilligd?** Gratieverzoeken worden zelden ingewilligd, omdat het een uitzonderlijke maatregel is. In de praktijk gaat het om enkele tientallen gevallen per jaar. De kans is groter bij ernstige medische omstandigheden (bijv. terminale ziekte) of als de tenuitvoerlegging van de straf onevenredig hard zou uitpakken. Het is belangrijk om sterke argumenten en bewijsstukken te overleggen om je verzoek te onderbouwen. **Kan ik gratie aanvragen voor een boete of alleen voor gevangenisstraffen?** Gratie kan worden aangevraagd voor alle soorten straffen, waaronder gevangenisstraffen, taakstraffen, geldboetes en bijkomende straffen zoals een rijontzegging. Ook voor voorwaardelijke straffen of bijzondere voorwaarden kan gratie worden gevraagd. Het maakt niet uit of de straf al deels is uitgezeten of nog volledig moet worden ondergaan. **Wat is het verschil tussen gratie en herziening van een vonnis?** Bij gratie blijft de veroordeling zelf in stand, maar wordt de straf (gedeeltelijk) kwijtgescholden of omgezet. Het is een gunst van de Kroon. Bij herziening wordt de veroordeling zelf opnieuw bekeken, bijvoorbeeld als er nieuw bewijs is dat de onschuld aantoont. Herziening kan leiden tot vrijspraak, terwijl gratie alleen de straf betreft. Voor herziening moet je een verzoek indienen bij de Hoge Raad. **Kan ik in beroep gaan als mijn gratieverzoek wordt afgewezen?** Nee, tegen een afwijzing van een gratieverzoek kun je niet in beroep gaan. Gratie is een gunst van de Kroon en er bestaat geen wettelijk recht op gratie. Je kunt wel een nieuw verzoek indienen als er nieuwe omstandigheden zijn, bijvoorbeeld een verslechtering van je gezondheid. Het is raadzaam om juridisch advies in te winnen voordat je een nieuw verzoek doet. **Hoe lang duurt het voordat ik antwoord krijg op mijn gratieverzoek?** De behandeling van een gratieverzoek duurt gemiddeld enkele maanden. Dit komt omdat de minister van Justitie advies vraagt aan de rechter die de straf heeft opgelegd en soms ook aan het Openbaar Ministerie. In complexe gevallen, bijvoorbeeld bij medische gronden, kan het langer duren. Je ontvangt schriftelijk bericht over de beslissing. Er is geen wettelijke termijn waarbinnen beslist moet worden. **Kan ik gratie aanvragen voor iemand anders, bijvoorbeeld een familielid?** Ja, je kunt namens iemand anders een gratieverzoek indienen, bijvoorbeeld voor een familielid of cliënt. Je hebt hiervoor wel een schriftelijke machtiging van de veroordeelde nodig. In het verzoek moet duidelijk worden vermeld dat je namens de veroordeelde optreedt. Het is belangrijk om de redenen voor het verzoek goed te onderbouwen, bijvoorbeeld met medische verklaringen of andere bewijsstukken. ### TL;DR Gratie is een uitzonderlijke maatregel waarbij de Koning een straf (gedeeltelijk) kwijtscheldt of omzet, op voordracht van de minister van Justitie. Het is geen recht, maar een gunst voor bijzondere gevallen zoals terminale ziekte of humanitaire redenen. Een verzoek wordt ingediend bij de minister en duurt enkele maanden, maar wordt zelden ingewilligd. ### Key Takeaways - Gratie is een uitzonderlijke maatregel en geen wettelijk recht – het wordt alleen verleend in bijzondere omstandigheden. - Je kunt gratie aanvragen voor alle soorten straffen, niet alleen gevangenisstraffen, maar ook boetes of bijkomende straffen. - Een gratieverzoek wordt ingediend bij de minister van Justitie en duurt gemiddeld enkele maanden voordat er een beslissing volgt. - Tegen een afwijzing van een gratieverzoek kun je niet in beroep, maar je kunt wel een nieuw verzoek indienen bij nieuwe omstandigheden. - Gratie verschilt van herziening: bij gratie blijft de veroordeling staan, maar wordt de straf kwijtgescholden of verminderd.