WGA-fasen: Genel bakış ve açıklama
**WGA-ödemesi** (Çalışma ve Gelir Yasası İş Gücü Yeteneğine Göre - Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen), kısmen iş gücü özürlü kişiler için önemli bir sosyal ödenektir. Bu ödeme **üç aşamaya** sahiptir; haklarınız, yükümlülükleriniz ve olanaklarınız aşamalar boyunca kademeli olarak değişir. Bu makalede her aşamanın ne içerdiğini, aşamalar arasında nasıl ilerlediğinizi ve her aşamada ne bekleyebileceğinizi açıklıyoruz. Ayrıca pratik örnekler ve sık sorulan sorulara yanıtlar veriyoruz.
WGA-fasları nelerdir?
WGA-ödemesi, **tamamen iş gücü özürlü olmayan** ancak **tamamen iş gücü yeteneğine sahip de olmayan** kişiler içindir. Yasa üç aşama ayırt eder; odak desteği, aktivasyon ve nihayetinde işe dönüşe kayar. Bu aşamalar şunlardır:
- Aşama 1: Başlangıç Dönemi (kayıttan itibaren 2 yıla kadar)
- Aşama 2: Sürekli Dönem (kayıttan itibaren 2 ila 5 yıl)
- Aşama 3: Aktivasyon Dönemi (kayıttan itibaren 5 yıldan itibaren)
**WGA-yasası** (Çalışma ve Gelir Yasası İş Gücü Yeteneğine Göre - Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) bu aşamaları düzenler. Önemli maddeler:
- Madde 15: **WGA-ödemesinin süresi** ve aşamalar.
- Madde 20: **Ödemeye hak kazananın yükümlülükleri** (örneğin iş arama ve iyileşmeye işbirliği).
- Madde 21: **Sonraki aşamalarda aktivasyon**.
Aşama 1: Başlangıç Dönemi (2 yıla kadar)
Bu ilk aşamada odak **iyileşme ve destek** üzerindedir. **İş gücü yeteneğinize** ve **iş gücü özürlülüğünüzden önceki gelirinize** dayalı bir ödeme alırsınız. Ödemenin miktarı **UWV** (Çalışan Sigortaları Uygulama Enstitüsü - Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) tarafından belirlenir.
Ne bekleyebilirsiniz?
- Ödeme: WGA-ödemenizin miktarı **iş gücü özürlülüğünüzden önceki gelirinize** ve **iş gücü yeteneğinize** bağlıdır. Örneğin %70 iş gücü özürlüyseniz, eski gelirinizin %70'ini (maksimumla) alırsınız.
- Destek: UWV ve **sigortacınız** (örneğin sağlık sigortacısı veya iş gücü özürlülük sigortası) sizi **yeniden entegrasyon** ile destekleyebilir (örneğin yeniden entegrasyon programı).
- Yükümlülükler: **Yeniden entegrasyona mümkün olduğunca katılmak** ve UWV'nin olası önerilerini takip etmek zorundasınız.
Örnek
Durum: İş gücü özürlülüğünüzden önce muhasebeci olarak tam zamanlı çalışıyordunuz ve ayda brüt 4.000 € kazanıyordunuz. Bir hastalık sonrası %50 iş gücü özürlü oldunuz. Aşama 1'de eski gelirinizin yaklaşık %50'sini alırsınız, tam zamanlı için maksimum **WGA-ödemesi** ile (2024'te ayda yaklaşık brüt 2.200 €).
Aşama 2: Sürekli Dönem (2 ila 5 yıl)
Bu aşamada odak daha çok **aktivasyon** üzerine kayar. UWV sizi **iş aramaya** veya iş gücü yeteneğinizi iyileştirecek etkinliklere katılmaya teşvik edecektir. Ödeme büyük ölçüde aynı kalır, ancak daha fazla yükümlülük eklenir.
Ne değişir?
| Özellik | Aşama 1 | Aşama 2 |
|---|---|---|
| Odak | İyileşme ve destek | Aktivasyon ve iş arama davranışı |
| Ödeme | Eski gelirinizin %70-100'ü (iş gücü yeteneğine bağlı) | Ödeme aynı kalır, ancak işbirliği yaparsanız **aktivasyon tazminatı** eklenebilir |
| Yükümlülükler | Yeniden entegrasyona işbirliği | Aktif iş arama ve etkinliklere katılım (ör. eğitim, staj) |
Örnek
Durum: Hala %50 iş gücü özürlüsünüz, ancak UWV size **daha küçük bir iş** aramanızı önerir (örneğin haftada 20 saat). Buna katılırsanız, WGA-ödemenizin yanı sıra **aktivasyon tazminatı** alabilirsiniz. Ayrıca iş piyasasındaki şanslarınızı iyileştirecek bir **eğitim** almanız teşvik edilir.
Aşama 3: Aktivasyon Dönemi (5 yıldan itibaren)
UWV'ye kayıttan itibaren **beşinci yıldan** itibaren aktivasyon dönemine girersiniz. Burada **iş bulma** veya **iş gücü yeteneğini iyileştirme** için üzerinizdeki baskı daha da artar. Ödeme devam eder, ancak aktif katılımınıza katı gereksinimler vardır.
En önemli değişiklikler nelerdir?
- Aktivasyon yükümlülüğü: **Aktif iş aramak** veya iş gücü yeteneğinizi geli