Een samenlevingscontract is een overeenkomst tussen partners die samenwonen maar niet trouwen. Je legt afspraken vast over geld, woning en wat er gebeurt als je uit elkaar gaat.
Wat is een samenlevingscontract?
Een samenlevingscontract is een notariële of onderhandse akte waarin samenwonende partners afspraken maken over:
- Eigendom van bezittingen
- Verdeling van kosten
- Wat er gebeurt bij uit elkaar gaan
- Pensioenafspraken
Waarom een samenlevingscontract?
| Voordeel | Toelichting |
| Duidelijkheid | Helder wie wat betaalt en bezit |
| Bescherming | Afspraken bij uit elkaar gaan |
| Partnerpensioen | Nodig voor nabestaandenpensioen |
| Erfrecht | Mogelijkheid tot verblijvingsbeding |
| Belasting | Fiscaal partnerschap mogelijk |
Notarieel of onderhands?
- Onderhands: zelf opgesteld, gratis, maar minder rechtskracht
- Notarieel: bij notaris, kosten € 300-500, meer rechtskracht en nodig voor sommige regelingen
Wat regel je in een samenlevingscontract?
- Verdeling kosten huishouding
- Eigendom van inboedel en bezittingen
- Afspraken over de woning
- Verblijvingsbeding (wie krijgt de woning bij overlijden)
- Partnerpensioen
- Wat er gebeurt bij beëindiging relatie
Veelgestelde vragen
Is een samenlevingscontract verplicht?
Nee, maar zonder contract heb je weinig rechten. De wet regelt bijna niets voor samenwoners.
Hebben samenwoners recht op alimentatie?
Nee, tenzij je dit in het samenlevingscontract hebt afgesproken. Dit heet een alimentatiebeding.
Wat als we uit elkaar gaan zonder contract?
Dan geldt: wat van jou is blijft van jou. Gezamenlijke spullen worden verdeeld, maar dit kan tot conflicten leiden.
## Veelgestelde vragen
**Moet ik een samenlevingscontract laten opstellen door een notaris of kan ik het zelf doen?**
Je kunt een samenlevingscontract zowel zelf (onderhands) als via een notaris opstellen. Een onderhands contract is gratis en eenvoudig, maar heeft minder rechtskracht. Een notarieel contract (kosten €300-500) biedt meer zekerheid, is juridisch sterker en vaak vereist voor zaken zoals partnerpensioen of een verblijvingsbeding. Kies voor een notaris als je complexe afspraken wilt vastleggen of extra bescherming nodig hebt.
**Wat gebeurt er met onze gezamenlijke woning als we uit elkaar gaan zonder samenlevingscontract?**
Zonder contract blijft de woning eigendom van degene op wiens naam het staat. Als jullie beiden eigenaar zijn, moeten jullie samen beslissen wat ermee gebeurt (verkopen, verdelen, etc.). Bij conflicten kan de rechter een beslissing nemen, maar dit is tijdrovend en kostbaar. Een samenlevingscontract voorkomt dit door duidelijke afspraken vast te leggen, bijvoorbeeld wie er mag blijven wonen of hoe de overwaarde wordt verdeeld.
**Kan ik mijn partner laten erven met een samenlevingscontract?**
Ja, maar alleen als je een verblijvingsbeding opneemt in het contract. Dit betekent dat de langstlevende partner het recht krijgt om in de woning te blijven wonen of deze over te nemen. Voor andere bezittingen of geld moet je een testament maken. Zonder testament erft je partner niets automatisch, omdat samenwoners geen wettelijk erfrecht hebben zoals getrouwde stellen.
**Hoe zit het met pensioenrechten voor samenwoners?**
Samenwoners hebben geen automatisch recht op partnerpensioen, tenzij je dit regelt via een notarieel samenlevingscontract. Veel pensioenfondsen eisen een notarieel contract om nabestaandenpensioen uit te keren. Check bij je pensioenfonds wat de voorwaarden zijn. Zonder contract loop je het risico dat je partner niets ontvangt bij overlijden.
**Wat zijn de fiscale voordelen van een samenlevingscontract?**
Met een samenlevingscontract kun je fiscaal partnerschap aanvragen, wat belastingvoordelen oplevert. Denk aan het overdragen van vermogen zonder schenkbelasting, het verdelen van aftrekposten (zoals hypotheekrente) en het benutten van heffingskortingen. Ook erfbelasting kan lager uitvallen als je een verblijvingsbeding hebt. Laat je goed informeren door een belastingadviseur om optimaal gebruik te maken van deze voordelen.
**Kunnen we afspraken over alimentatie in een samenlevingscontract opnemen?**
Ja, je kunt een alimentatiebeding opnemen in je samenlevingscontract. Hierin spreek je af of en hoeveel alimentatie een van jullie betaalt bij een scheiding. Zonder zo’n beding heeft geen van beiden recht op alimentatie, omdat de wet dit niet automatisch regelt voor samenwoners. Een notaris kan je helpen om een eerlijke en juridisch bindende afspraak te maken.
**Wat is het verschil tussen een samenlevingscontract en een geregistreerd partnerschap?**
Een samenlevingscontract is een privéovereenkomst met beperkte wettelijke gevolgen, terwijl een geregistreerd partnerschap een wettelijke status heeft die bijna gelijk is aan het huwelijk. Bij een geregistreerd partnerschap gelden automatisch regels voor alimentatie, erfrecht en pensioen, terwijl je dit bij een samenlevingscontract zelf moet regelen. Een geregistreerd partnerschap is ook makkelijker om te zetten in een huwelijk.
### TL;DR
Een samenlevingscontract biedt duidelijkheid en bescherming voor samenwonende partners, maar is niet verplicht. Het legt afspraken vast over geld, woning en pensioen, en voorkomt conflicten bij een scheiding. Voor sommige regelingen, zoals partnerpensioen, is een notarieel contract nodig. Zonder contract heb je weinig rechten en loop je risico’s bij overlijden of uit elkaar gaan.
### Key Takeaways
- Een samenlevingscontract is niet verplicht, maar biedt wel juridische zekerheid en bescherming voor samenwoners.
- Met een notarieel contract kun je belangrijke zaken regelen zoals partnerpensioen, erfrecht en een verblijvingsbeding.
- Zonder contract heb je geen recht op alimentatie of automatische erfrechten, en loop je risico’s bij een scheiding of overlijden.
- Fiscaal partnerschap via een samenlevingscontract kan belastingvoordelen opleveren, zoals lagere erfbelasting.
- Een samenlevingscontract is flexibeler dan een geregistreerd partnerschap of huwelijk, maar biedt minder automatische wettelijke bescherming.