Een ongeval kan naast fysiek letsel ook ernstige psychische klachten veroorzaken. Van angststoornissen tot PTSS - psychisch letsel is een erkende schadepost die recht geeft op schadevergoeding.
Vormen van psychisch letsel
Er zijn verschillende vormen van psychisch letsel die na een ongeval kunnen ontstaan.
Veelvoorkomende diagnoses
| Diagnose | Kenmerken | Prevalentie na ongeval |
|---|
| PTSS | Herbeleving, vermijding, hyperarousal | 10-30% na ernstig ongeval |
| Depressie | Somberheid, verlies interesse, hopeloosheid | 20-40% bij ernstig letsel |
| Angststoornissen | Specifieke fobieën, paniek | 15-25% |
| Aanpassingsstoornis | Tijdelijke reactie op trauma | 30-50% |
| Chronische pijnstoornis | Psychische component bij pijn | Variabel |
PTSS (Posttraumatische Stressstoornis)
PTSS is de meest bekende psychische aandoening na een traumatische gebeurtenis.
Symptoomclusters
Herbeleving
- Nachtmerries over het ongeval
- Flashbacks (beelden, geluiden, geuren)
- Intense emotionele reactie bij herinneringen
- Lichamelijke reacties bij triggers
Vermijding
- Vermijden van gedachten aan het ongeval
- Vermijden van situaties die herinneren aan het ongeval
- Niet meer kunnen autorijden na verkeersongeval
- Emotionele afvlakking
Hyperarousal
- Slaapproblemen
- Schrikachtigheid
- Prikkelbaarheid en woede-uitbarstingen
- Concentratieproblemen
- Hyperwaakzaamheid
Diagnostiek
De diagnose van psychisch letsel wordt gesteld door een psychiater of psycholoog.
Diagnostische instrumenten
- Psychiatrisch onderzoek: interview door psychiater
- Psychologisch onderzoek: testen en vragenlijsten
- DSM-5 criteria: diagnostisch classificatiesysteem
- Gevalideerde vragenlijsten: CAPS, BDI, BAI
Behandeling
Psychisch letsel is in veel gevallen goed behandelbaar.
Behandelopties
| Behandeling | Toepassing | Effectiviteit |
|---|
| EMDR | PTSS, trauma | Zeer effectief |
| Cognitieve gedragstherapie | Alle stoornissen | Bewezen effectief |
| Exposure therapie | Angst, PTSS | Effectief |
| Medicatie (SSRI) | Depressie, PTSS | Ondersteunend |
| Intensieve behandeling | Ernstige klachten | Bij therapieresistentie |
Juridische aspecten
Psychisch letsel is een erkende schadepost in het letselschaderecht.
Voorwaarden vergoeding
- Causaal verband met het ongeval
- Objectiveerbare psychische stoornis (DSM-diagnose)
- Vaststelling door deskundige (psychiater)
- Geen andere oorzaak voor de klachten
Discussiepunten
Predispositie
Als iemand al kwetsbaar was voor psychische klachten, vermindert dit niet de aansprakelijkheid. De regel "you take your victim as you find him" geldt ook hier.
Medisch objectiveerbaar
Sommige verzekeraars stellen dat psychische klachten niet objectief zijn. Een DSM-diagnose door een psychiater is echter wel degelijk objectiveerbaar.
Schadevergoeding
Bij psychisch letsel kunnen diverse schadeposten worden geclaimd.
Schadeposten
| Schadepost | Indicatie |
|---|
| Smartengeld PTSS | €5.000 - €50.000 |
| Smartengeld depressie | €5.000 - €40.000 |
| Behandelkosten | Psychotherapie, medicatie |
| Verlies arbeidsvermogen | Bij arbeidsongeschiktheid |
| Huishoudelijke hulp | Bij ernstige beperkingen |
Tips
- Zoek tijdig professionele hulp bij psychische klachten
- Laat een DSM-diagnose stellen door een psychiater of psycholoog
- Documenteer de klachten en het effect op uw functioneren
- Volg de aangeboden behandeling (dit vergroot ook uw claim)
- Besef dat psychisch letsel even serieus is als fysiek letsel
## Veelgestelde vragen
**Welke psychische klachten na een ongeval kunnen erkenning krijgen voor een schadeclaim?**
Erkende klachten zijn onder andere PTSS (herbeleving, vermijding, hyperarousal), depressie (somberheid, interesseverlies), angststoornissen (fobieën, paniek) en aanpassingsstoornissen (tijdelijke reactie op trauma). Ook chronische pijn met psychische componenten kan meegenomen worden. Belangrijk is dat een psychiater of psycholoog de diagnose stelt aan de hand van DSM-5-criteria.
**Hoe weet ik of ik PTSS heb na een ongeval? Wat zijn de belangrijkste signalen?**
PTSS kenmerkt zich door drie clusters: herbeleving (nachtmerries, flashbacks), vermijding (situaties uit de weg gaan die herinneren aan het ongeval) en hyperarousal (slaapproblemen, schrikachtigheid). Als deze symptomen langer dan een maand aanhouden en dagelijks functioneren belemmeren, is een consult bij een psychiater of psycholoog noodzakelijk. Gebruik geen zelfdiagnose.
**Kan ik een schadevergoeding krijgen voor psychisch letsel als ik ook fysieke klachten heb?**
Ja, psychisch letsel is een aparte schadepost en kan naast fysieke schade vergoed worden. Bijvoorbeeld: als u na een auto-ongeval zowel een beenbreek als PTSS ontwikkelt, kunt u beide claimen. Een deskundige (psychiater/psycholoog) moet het letsel objectief vastleggen. Zorg voor een uitgebreid medisch dossier.
**Hoe lang duurt het voordat psychisch letsel na een ongeval wordt vastgesteld en kan ik claimen?**
Diagnostiek duurt meestal 4-12 weken, afhankelijk van wachttijden en complexiteit. Psychisch letsel kan direct na het ongeval ontstaan, maar symptomen ontwikkelen zich vaak pas later. Zodra een diagnose is gesteld (met DSM-5-criteria), kunt u een claim indienen. Documenteer alle klachten en behandelingen vanaf dag 1.
**Welke behandelingen worden vergoed bij psychisch letsel na een ongeval?**
Vergoede behandelingen zijn onder andere cognitieve gedragstherapie (TCC), EMDR (voor PTSS), medicatie (bij depressie/angst) en psycho-educatie. De verzekeraar of schadevergoeder kan eisen dat u eerst een basisbehandeling probeert. Bewaar alle facturen en behandelrapporten voor uw claim.
**Wat moet ik doen als de verzekeraar mijn psychische klachten niet erkent?**
Stuur een motivering met medisch rapport (van psychiater/psycholoog) en verwijzingen naar DSM-5-criteria. Leg uit hoe de klachten uw dagelijks leven beïnvloeden (bijv. niet meer kunnen werken). Raadpleeg een juridisch specialist als de verzekeraar blijft weigeren. Vaak helpt een tweede medische mening om de zaak te krachtigen.
### TL;DR
Psychisch letsel na een ongeval (zoals PTSS, depressie of angst) is vergoedbaar als een erkende schadepost. Een diagnose door een psychiater is essentieel, en behandelingen zoals TCC of EMDR worden vaak gedekt. Bij weigering door de verzekeraar, gebruik medische rapporten en juridische hulp om uw claim te ondersteunen.
### Key Takeaways
- Psychisch letsel is apart claimbaar naast fysieke schade en vereist een DSM-5-diagnose.
- Symptomen zoals flashbacks, vermijding en slaapproblemen kunnen PTSS aangeven – raadpleeg een specialist.
- Behandelrapporten en medische dossiers zijn cruciaal voor een succesvolle claim.
- Weigering door de verzekeraar kan bestreden worden met een tweede medische mening of juridische bijstand.
- Tijdige documentatie van klachten (vanaf dag 1) versterkt uw zaak.