Wanneer iemand overlijdt door een ongeval of fout van een ander, hebben nabestaanden recht op schadevergoeding. De wet kent specifieke regels voor overlijdensschade en definieert wie als nabestaande geldt.
Wettelijk kader
Het recht op schadevergoeding bij overlijden is geregeld in artikel 6:108 BW. Dit artikel bepaalt welke nabestaanden welke schade kunnen claimen.
Wie zijn nabestaanden?
| Relatie | Aanspraak | Bijzonderheden |
|---|
| Echtgenoot/partner | Ja | Geregistreerd partnerschap gelijkgesteld |
| Minderjarige kinderen | Ja | Tot 18 jaar of zolang onderhoudsplichtig |
| Andere kinderen | Beperkt | Als overledene in levensonderhoud voorzag |
| Ouders | Beperkt | Als overledene bijdroeg aan onderhoud |
| Samenwonende partner | Ja, onder voorwaarden | Gezamenlijke huishouding vereist |
Schadeposten bij overlijden
De wet onderscheidt verschillende schadeposten die nabestaanden kunnen vorderen.
1. Gederfd levensonderhoud
Berekening gederfde inkomsten
Nabestaanden die financieel afhankelijk waren van de overledene kunnen het gemiste levensonderhoud claimen:
- Weduwe/weduwnaar: gemist inkomen minus eigen inkomen, tot pensionering of hertrouwen
- Kinderen: kosten opvoeding en onderhoud tot 18-21 jaar
- Berekening: netto gezinsinkomen, vaste lasten, consumptief bestedingspatroon
2. Kosten van lijkbezorging
Vergoebare begrafeniskosten
Redelijke kosten van uitvaart worden vergoed:
- Begrafenis of crematie
- Rouwkaarten en advertenties
- Grafmonument of urn
- Koffietafel na uitvaart
- Bloemen en rouwkleding
Let op: buitensporige kosten worden niet volledig vergoed.
3. Affectieschade
Smartengeld voor nabestaanden
Sinds 1 januari 2019 hebben nabestaanden recht op vergoeding van affectieschade (artikel 6:108 lid 3 BW). Dit is smartengeld voor het verdriet door het verlies.
| Relatie | Bedrag (2024) |
|---|
| Echtgenoot/partner | €17.500 - €20.000 |
| Minderjarig kind | €17.500 - €20.000 |
| Meerderjarig thuiswonend kind | €17.500 - €20.000 |
| Meerderjarig uitwonend kind | €15.000 - €17.500 |
| Ouder | €17.500 - €20.000 |
| Broer/zus | Niet standaard, soms wel |
Bij een misdrijf of grove schuld liggen de bedragen hoger.
4. Zorgschade en huishoudelijke hulp
Als de overledene mantelzorg verleende of huishoudelijke taken verrichtte, kan de waarde hiervan worden geclaimd.
Shockschade
Los van de wettelijke overlijdensschade kunnen nabestaanden shockschade vorderen als zij geestelijk letsel hebben opgelopen.
Voorwaarden shockschade
- Directe confrontatie met het ongeval of de gevolgen
- Aantoonbaar geestelijk letsel (bijv. PTSS)
- Nauwe affectieve relatie met overledene
- Causaal verband tussen confrontatie en geestelijk letsel
Procedure overlijdensschade
De afwikkeling van overlijdensschade verloopt in verschillende fasen.
Stappen
- Aansprakelijkstelling: schriftelijk de veroorzaker/verzekeraar aansprakelijk stellen
- Vaststelling aansprakelijkheid: onderzoek naar toedracht en aansprakelijkheid
- Inventarisatie schade: alle schadeposten in kaart brengen
- Berekening schade: rekenkundige onderbouwing inkomensverlies
- Onderhandeling: gesprekken over hoogte schadevergoeding
- Regeling: vaststellingsovereenkomst of procedure
Voorschotten
Nabestaanden kunnen voorschotten vragen voor acute financiële nood.
Typen voorschotten
| Type | Waarvoor | Hoogte |
|---|
| Begrafeniskostenvoorschot | Uitvaart betalen | €5.000 - €15.000 |
| Levensonderhoudvoorschot | Lopende kosten | Maandelijks bedrag |
| Algemeen voorschot | Diverse kosten | Afhankelijk van situatie |
Tips voor nabestaanden
- Schakel direct gespecialiseerde juridische hulp in
- Bewaar alle financiële administratie van de overledene
- Vraag voorschotten aan voor acute kosten
- Documenteer uw eigen schade en verdriet
- Neem de tijd voor de verwerking, de zaak kan wachten
- Wees alert op verjaringstermijnen (5 jaar)
## Veelgestelde vragen
**Wie heeft recht op schadevergoeding als iemand overlijdt door een ongeval?**
Nabestaanden zoals de echtgenoot/partner, minderjarige kinderen, en soms meerderjarige kinderen of ouders hebben recht op schadevergoeding. Voor samenwonende partners geldt dat zij een gezamenlijke huishouding moeten hebben gehad. De wet (artikel 6:108 BW) bepaalt wie precies aanspraak kan maken en onder welke voorwaarden. Het is verstandig om juridisch advies in te winnen om te controleren of u in aanmerking komt.
**Hoe wordt het gederfde levensonderhoud berekend?**
Het gederfde levensonderhoud wordt berekend op basis van het netto gezinsinkomen, vaste lasten en het consumptief bestedingspatroon. Voor een weduwe/weduwnaar gaat het om het gemiste inkomen minus het eigen inkomen, tot aan pensionering of hertrouwen. Voor kinderen worden de kosten van opvoeding en onderhoud tot 18-21 jaar meegenomen. Een gespecialiseerde jurist of schade-expert kan helpen bij de precieze berekening.
**Wat valt er onder de kosten van lijkbezorging en worden deze volledig vergoed?**
Onder de kosten van lijkbezorging vallen redelijke uitgaven zoals begrafenis of crematie, rouwkaarten, advertenties, grafmonument of urn, en een koffietafel na de uitvaart. Ook bloemen en rouwkleding kunnen worden vergoed. Buitensporige kosten worden echter niet altijd volledig vergoed. Bewaar alle bonnetjes en facturen om de kosten te kunnen verantwoorden.
**Hoeveel smartengeld (affectieschade) kan ik als nabestaande krijgen?**
De hoogte van de affectieschade (smartengeld) hangt af van uw relatie tot de overledene. In 2024 liggen de bedragen voor een echtgenoot/partner of minderjarig kind tussen €17.500 en €20.000. Voor meerderjarige uitwonende kinderen is dit €15.000 tot €17.500. Bij een misdrijf of grove schuld kunnen de bedragen hoger uitvallen. Raadpleeg een jurist voor een nauwkeurige inschatting.
**Kan ik een voorschot krijgen voor de kosten na het overlijden van mijn partner of ouder?**
Ja, nabestaanden kunnen voorschotten aanvragen voor acute financiële nood. Dit kan een begrafeniskostenvoorschot zijn (€5.000 - €15.000), een levensonderhoudvoorschot (maandelijks bedrag) of een algemeen voorschot. Neem contact op met de aansprakelijke partij of verzekeraar om een voorschot aan te vragen. Dit kan helpen om lopende kosten te dekken terwijl de schadeclaim wordt afgehandeld.
**Wat is shockschade en wie kan dit claimen?**
Shockschade is een vergoeding voor geestelijk letsel dat nabestaanden oplopen door directe confrontatie met het ongeval of de gevolgen. Voorwaarden zijn onder andere een aantoonbaar geestelijk letsel (zoals PTSS), een nauwe affectieve relatie met de overledene, en een causaal verband tussen de confrontatie en het letsel. Dit is een aparte claim naast de overlijdensschade en vereist vaak medische bewijsvoering.
**Hoe lang duurt het voordat ik een schadevergoeding ontvang?**
De duur van de afwikkeling van een overlijdensschadeclaim varieert. Het proces omvat aansprakelijkstelling, onderzoek, inventarisatie en onderhandeling, wat enkele maanden tot soms jaren kan duren. Voorschotten kunnen helpen om acute financiële problemen op te vangen. Schakel een gespecialiseerde jurist in om het proces te versnellen en ervoor te zorgen dat alle stappen correct worden doorlopen.
### TL;DR
Nabestaanden hebben recht op schadevergoeding bij overlijden door een ongeval, waaronder gederfd levensonderhoud, begrafeniskosten, affectieschade en soms shockschade. De wet bepaalt wie aanspraak kan maken en onder welke voorwaarden. Het proces kan complex zijn, dus juridische hulp en het aanvragen van voorschotten worden aangeraden.
### Key Takeaways
- Nabestaanden zoals partners, kinderen en soms ouders kunnen schadevergoeding claimen volgens artikel 6:108 BW.
- Schadeposten omvatten gederfd levensonderhoud, begrafeniskosten, affectieschade (smartengeld) en eventueel shockschade.
- Voorschotten kunnen worden aangevraagd voor acute financiële nood, zoals begrafeniskosten of levensonderhoud.
- De hoogte van affectieschade varieert per relatie tot de overledene en kan hoger uitvallen bij misdrijven of grove schuld.
- Het is belangrijk om juridische hulp in te schakelen en bewijsstukken goed te bewaren voor een soepele afwikkeling.