Een ouderschapsplan is verplicht bij scheiding als u minderjarige kinderen heeft. Hierin legt u samen met uw ex-partner alle afspraken over de kinderen vast.
Wettelijke verplichting
Sinds 2009 is een ouderschapsplan wettelijk verplicht bij echtscheiding of beëindiging van geregistreerd partnerschap als er minderjarige kinderen zijn. Zonder ouderschapsplan neemt de rechtbank het echtscheidingsverzoek niet in behandeling.
Verplichte onderwerpen
De wet schrijft voor dat het ouderschapsplan minimaal afspraken bevat over:
| Onderwerp | Toelichting |
|---|
| Verdeling zorg- en opvoedingstaken | Waar woont het kind, wanneer bij welke ouder |
| Informatie en consultatie | Hoe houden ouders elkaar op de hoogte |
| Kosten van de kinderen | Kinderalimentatie en verdeling kosten |
Aanvullende afspraken
Vaak worden ook afspraken gemaakt over:
- Schoolkeuze en opleiding
- Medische beslissingen
- Religie en opvoedingsstijl
- Vakanties en feestdagen
- Nieuwe partners en samengestelde gezinnen
- Verhuizing
- Communicatie tussen ouders
Vormen van zorgverdeling
| Regeling | Verdeling | Kenmerken |
|---|
| Co-ouderschap | 50/50 | Gelijke tijd bij beide ouders |
| Hoofdverblijf + ruime omgang | 60/40 of 70/30 | Kind woont bij één ouder |
| Klassieke weekendregeling | 85/15 | Om het weekend bij andere ouder |
Het kind betrekken
Kinderen van 12 jaar en ouder worden door de rechter uitgenodigd om hun mening te geven. Ook jongere kinderen kunnen worden gehoord. Hun wensen worden meegewogen, maar zijn niet doorslaggevend.
Wat als we het niet eens worden over het ouderschapsplan?
Als u er samen niet uitkomt, kunt u een mediator inschakelen. Lukt dat ook niet, dan kan de rechter beslissen. De rechter stelt dan een zorgregeling vast die in het belang van het kind is.
Kan het ouderschapsplan worden gewijzigd?
Ja, het ouderschapsplan kan worden aangepast als de omstandigheden veranderen. Bij overeenstemming kunt u samen een nieuw plan maken. Bij onenigheid kan de rechter worden gevraagd om te beslissen.
Geldt het ouderschapsplan ook bij samenwoners?
Ouders die niet getrouwd zijn of geen geregistreerd partnerschap hebben, zijn niet wettelijk verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Het is echter wel sterk aan te raden om afspraken schriftelijk vast te leggen.
## Veelgestelde vragen
**Is een ouderschapsplan verplicht als mijn kind al 16 jaar is?**
Nee, een ouderschapsplan is alleen verplicht voor minderjarige kinderen (onder 18 jaar). Als uw kind 16 of 17 jaar is, hoeft u geen plan op te stellen, maar het kan wel nuttig zijn om afspraken vast te leggen. De rechter kan het kind vanaf 12 jaar uitnodigen om zijn mening te geven, ook als er geen verplicht plan is. Voor 18-plussers gelden geen wettelijke regels meer.
**Hoe maak ik een ouderschapsplan als mijn ex-partner niet wil meewerken?**
Als uw ex-partner weigert mee te werken, kunt u eerst een mediator inschakelen om te bemiddelen. Lukt dat niet, dan kunt u de rechter vragen om een beslissing. De rechter stelt dan een zorgregeling vast die in het belang van het kind is. U kunt zelf een conceptplan opstellen en dit indienen bij de rechtbank als startpunt voor de procedure.
**Wat gebeurt er als we ons niet aan het ouderschapsplan houden?**
Als een ouder zich niet aan de afspraken houdt, kan de andere ouder de rechter inschakelen. De rechter kan dan handhaving van het plan gelasten of wijzigingen aanbrengen. Bij ernstige schendingen kan dit gevolgen hebben voor de zorgregeling of alimentatie. Het is belangrijk om eerst te proberen om samen tot een oplossing te komen, eventueel met hulp van een mediator.
**Moeten we alle kosten van de kinderen precies fifty-fifty verdelen?**
Nee, de kosten hoeven niet strikt fifty-fifty verdeeld te worden. De verdeling hangt af van de financiële situatie van beide ouders. Vaak wordt kinderalimentatie vastgesteld waarbij de ene ouder een maandelijks bedrag betaalt aan de andere. Daarnaast kunnen extra kosten (zoals schoolspullen of sportactiviteiten) apart worden verdeeld. Dit wordt allemaal in het ouderschapsplan vastgelegd.
**Kunnen we afspraken over vakanties en feestdagen later nog wijzigen?**
Ja, afspraken over vakanties en feestdagen kunnen later worden gewijzigd als beide ouders het daarmee eens zijn. Bijvoorbeeld als het kind ouder wordt of als de situatie verandert (zoals een verhuizing). Bij onenigheid kunt u de rechter vragen om een beslissing. Het is verstandig om wijzigingen schriftelijk vast te leggen en in het ouderschapsplan op te nemen.
**Wat als mijn kind niet bij de andere ouder wil verblijven volgens het plan?**
Als uw kind weigert om bij de andere ouder te verblijven, is het belangrijk om eerst te achterhalen waarom. Praat met uw kind en de andere ouder om tot een oplossing te komen. Bij aanhoudende problemen kunt u een mediator inschakelen. In extreme gevallen kan de rechter worden gevraagd om de zorgregeling aan te passen, maar het belang van het kind staat altijd voorop.
**Hoe lang duurt het voordat een ouderschapsplan definitief is?**
De duur hangt af van hoe snel u en uw ex-partner het eens worden. Als u samen een plan opstelt, kan dit binnen enkele weken rond zijn. Bij bemiddeling door een mediator duurt het vaak enkele maanden. Als de rechter moet beslissen, kan het proces 6 maanden tot een jaar duren, afhankelijk van de complexiteit en de wachtlijsten bij de rechtbank.
### TL;DR
Een ouderschapsplan is verplicht bij scheiding met minderjarige kinderen en moet afspraken bevatten over zorgverdeling, informatie-uitwisseling en kosten. Het plan kan later worden gewijzigd en kinderen vanaf 12 jaar mogen hun mening geven. Bij onenigheid beslist de rechter in het belang van het kind.
### Key Takeaways
- Een ouderschapsplan is wettelijk verplicht bij scheiding met minderjarige kinderen en zonder plan wordt het echtscheidingsverzoek niet in behandeling genomen.
- Het plan moet minimaal afspraken bevatten over zorgverdeling, informatie-uitwisseling en kosten van de kinderen, maar kan uitgebreid worden met andere onderwerpen.
- Kinderen vanaf 12 jaar worden door de rechter uitgenodigd om hun mening te geven, maar hun wensen zijn niet doorslaggevend.
- Bij onenigheid over het plan kan een mediator of de rechter worden ingeschakeld om een oplossing te vinden.
- Het ouderschapsplan kan later worden gewijzigd als de omstandigheden veranderen, mits beide ouders het eens zijn of de rechter dit beslist.