Schadevergoedingen bij letselschade zijn in principe onbelast, maar er zijn belangrijke nuances. Dit artikel behandelt de fiscale aspecten van letselschade-uitkeringen.
Hoofdregel: onbelast
Letselschade-uitkeringen zijn in principe vrijgesteld van inkomstenbelasting. Dit geldt voor zowel smartengeld als materiële schadevergoeding.
Reden vrijstelling
De schadevergoeding compenseert verlies en leed. Er is geen sprake van inkomen of vermogenswinst. U ontvangt wat u anders ook gehad zou hebben (bij materiële schade) of compensatie voor wat niet in geld is uit te drukken (smartengeld).
Verlies arbeidsvermogen
De vergoeding voor verlies van arbeidsvermogen vervangt gemist inkomen. Toch is deze vergoeding onbelast.
Netto-netto berekening
Bij de berekening van het verlies arbeidsvermogen wordt uitgegaan van het netto-inkomen dat u zou hebben verdiend. De schadevergoeding is dus al "netto" berekend en hoeft niet nogmaals te worden belast.
Voorbeeld
| Post | Bedrag |
|---|
| Bruto inkomensverlies per jaar | €50.000 |
| Belasting die zou zijn betaald | -€18.000 |
| Netto inkomensverlies (schadevergoeding) | €32.000 |
Vermogen en box 3
Ontvangen schadevergoeding wordt vermogen. Over dit vermogen is wel belasting verschuldigd in box 3.
Box 3-heffing
- Vermogen boven de vrijstelling wordt belast
- Vrijstelling 2024: circa €57.000 (per persoon)
- Heffing over forfaitair rendement
- Dit kan aanzienlijk zijn bij grote schadevergoedingen
Oplossingen
Periodieke uitkering
In plaats van een bedrag ineens kan een periodieke uitkering worden afgesproken. Dit voorkomt dat een groot vermogen in box 3 valt, maar heeft ook nadelen (afhankelijkheid van betalende partij).
Lijfrente
Het bedrag kan worden omgezet in een lijfrente. Dit verschuift de belastingheffing naar de toekomst en kan fiscaal voordelig zijn.
Schenk- en erfbelasting
Letselschade-uitkeringen kunnen ook relevant zijn voor schenk- en erfbelasting.
Situaties
- Schenking: als u de uitkering wegschenkt, kan schenkbelasting verschuldigd zijn
- Overlijden: de uitkering valt in de nalatenschap en is belast met erfbelasting
- Overlijdensschade: uitkering aan nabestaanden is geen inkomen, wel vermogen
Smartengeld en box 3
Ook smartengeld wordt vermogen en valt in box 3.
Bijzonderheid
Hoewel smartengeld bedoeld is als compensatie voor immaterieel leed, wordt het fiscaal gelijk behandeld als ander vermogen. Er is geen aparte vrijstelling voor smartengeld in box 3.
Aftrekbare kosten
Bepaalde kosten in verband met het letsel kunnen aftrekbaar zijn.
Specifieke zorgkosten
Niet-vergoede ziektekosten kunnen aftrekbaar zijn als specifieke zorgkosten:
- Eigen risico zorgverzekering
- Niet-vergoede medicijnen
- Reiskosten naar arts/ziekenhuis
- Dieetkosten (bij medisch voorschrift)
Let op: er gelden drempelinkomens en voorwaarden. Kosten die door de verzekeraar zijn vergoed, zijn niet aftrekbaar.
Voorschotten
Voorschotten op de schadevergoeding worden fiscaal hetzelfde behandeld als de definitieve uitkering.
Aandachtspunten
- Voorschotten zijn onbelast
- Worden wel onderdeel van vermogen
- Kunnen invloed hebben op toeslagen
Periodieke uitkeringen
Bij periodieke letselschade-uitkeringen zijn er bijzondere fiscale regels.
Kenmerken
| Aspect | Fiscale behandeling |
|---|
| Ontvangen uitkering | Onbelast (schadevergoeding) |
| Kapitalisatie | Vermogen in box 3 |
| Rendement | Belast in box 3 |
Tips
- Houd rekening met box 3-heffing over ontvangen schadevergoeding
- Overweeg periodieke uitkering of lijfrente bij grote bedragen
- Claim niet-vergoede ziektekosten als specifieke zorgkosten
- Schakel een fiscalist in bij complexe situaties
- Let op de gevolgen voor toeslagen
## Veelgestelde vragen
**Moet ik belasting betalen over mijn letselschade-uitkering?**
Nee, letselschade-uitkeringen zijn in principe onbelast. Dit geldt voor zowel smartengeld als vergoedingen voor materiële schade of verlies van arbeidsvermogen. De uitkering compenseert immers uw verlies of leed, en wordt niet beschouwd als inkomen. Wel kan er belasting verschuldigd zijn over het vermogen dat u met de uitkering opbouwt (box 3), zodra dit boven de vrijstelling van circa €57.000 komt.
**Hoe voorkom ik dat ik veel belasting moet betalen over een grote schadevergoeding?**
Bij grote bedragen kunt u kiezen voor een periodieke uitkering of een lijfrente. Hierdoor valt het geld niet in één keer in box 3, waardoor u minder vermogensbelasting betaalt. Een periodieke uitkering maakt u wel afhankelijk van de betalende partij. Overleg met een fiscalist om de beste optie voor uw situatie te kiezen, vooral als het om tonnen gaat.
**Valt smartengeld ook onder de vermogensbelasting?**
Ja, smartengeld wordt fiscaal gezien als vermogen en valt onder box 3. Hoewel het bedoeld is als compensatie voor immaterieel leed, is er geen aparte vrijstelling. Als uw totale vermogen (inclusief smartengeld) boven de vrijstelling van circa €57.000 uitkomt, betaalt u belasting over het forfaitaire rendement. Dit kan oplopen bij hoge bedragen.
**Kan ik kosten die niet door de verzekering worden vergoed, aftrekken van de belasting?**
Ja, bepaalde niet-vergoede zorgkosten kunt u aftrekken als specifieke zorgkosten. Denk aan het eigen risico van uw zorgverzekering, niet-vergoede medicijnen, reiskosten naar het ziekenhuis of dieetkosten op doktersvoorschrift. Let op: er gelden drempelinkomens en voorwaarden. Bewaar altijd bonnetjes en facturen als bewijs.
**Wat gebeurt er met mijn schadevergoeding als ik kom te overlijden?**
De schadevergoeding valt dan in uw nalatenschap en kan erfbelasting verschuldigd zijn. Voor nabestaanden is een uitkering bij overlijdensschade geen inkomen, maar wel vermogen. Dit kan gevolgen hebben voor hun box 3-heffing. Overweeg tijdig een testament of schenkingsregeling om fiscale gevolgen te beperken.
**Hebben voorschotten op mijn schadevergoeding fiscale gevolgen?**
Voorschotten worden fiscaal hetzelfde behandeld als de definitieve uitkering: ze zijn onbelast, maar tellen wel mee als vermogen in box 3. Daarnaast kunnen voorschotten invloed hebben op toeslagen zoals huurtoeslag of zorgtoeslag, omdat deze afhankelijk zijn van uw vermogen en inkomen. Houd hier rekening mee bij het aanvragen of aanpassen van toeslagen.
**Wat is het verschil tussen een eenmalige uitkering en een periodieke uitkering voor mijn belastingaangifte?**
Een eenmalige uitkering valt direct in box 3 en kan leiden tot hoge vermogensbelasting als het bedrag groot is. Een periodieke uitkering is per termijn onbelast, maar de kapitalisatiewaarde (het totale bedrag) telt wel mee als vermogen. Het voordeel is dat u de belasting spreidt. Overleg met een adviseur welke vorm het beste past bij uw financiële situatie.
### TL;DR
Letselschade-uitkeringen zijn onbelast, maar het ontvangen bedrag wordt wel vermogen waarover u belasting in box 3 betaalt als het boven de vrijstelling komt. Bij grote bedragen kunnen periodieke uitkeringen of lijfrentes fiscaal voordeliger zijn. Niet-vergoede zorgkosten zijn vaak aftrekbaar, en voorschotten hebben dezelfde fiscale behandeling als de definitieve uitkering.
### Key Takeaways
- Letselschade-uitkeringen (smartengeld, materiële schade, verlies arbeidsvermogen) zijn vrijgesteld van inkomstenbelasting.
- Het ontvangen bedrag wordt vermogen en kan belast worden in box 3 als het boven de vrijstelling (ca. €57.000) uitkomt.
- Bij grote schadevergoedingen zijn periodieke uitkeringen of lijfrentes vaak fiscaal voordeliger dan een eenmalige betaling.
- Niet-vergoede zorgkosten (eigen risico, medicijnen, reiskosten) kunnen aftrekbaar zijn als specifieke zorgkosten.
- Voorschotten en overlijdensschade-uitkeringen hebben dezelfde fiscale behandeling als de definitieve uitkering.