Immateriële schadevergoeding van de overheid

Naast materiële schade kun je ook immateriële schadevergoeding (smartengeld) krijgen van de overheid. Dit is vergoeding voor psychisch leed.

Wat is immateriële schade?

Immateriële schade is schade die niet direct in geld is uit te drukken:

• Psychisch leed en spanning
• Aantasting van eer of goede naam
• Geestelijk letsel
• Verlies van levensvreugde

Wanneer immateriële schadevergoeding?

Je hebt recht op immateriële schadevergoeding bij:

• Lichamelijk letsel
• Aantasting in de persoon
• Aantasting van de nagedachtenis van een overledene
• Bij ernstige inbreuken op grondrechten

Voorbeelden in het bestuursrecht

Situatie	Vergoeding
Onterechte vrijheidsbeneming	€ 80-105 per dag
Overschrijding redelijke termijn	€ 500 per half jaar
Privacy-inbreuk	Afhankelijk van ernst
Ernstig falen overheid	Afhankelijk van gevolgen

Redelijke termijn

Een veelvoorkomende grond voor immateriële schadevergoeding is overschrijding van de redelijke termijn. De procedure mag niet te lang duren:

• Bezwaar + beroep: maximaal 2 jaar
• Met hoger beroep: maximaal 4 jaar
• Vergoeding: € 500 per half jaar overschrijding

Veelgestelde vragen

## Veelgestelde vragen **Hoe weet ik of ik recht heb op immateriële schadevergoeding van de overheid?** Je hebt recht op immateriële schadevergoeding als de overheid je ernstig onrecht heeft aangedaan, zoals onterechte vrijheidsbeneming, een te lange procedure, of een schending van je grondrechten. Denk aan psychisch leed, aantasting van je goede naam of geestelijk letsel. Bij twijfel kun je een jurist raadplegen om te beoordelen of jouw situatie in aanmerking komt voor een vergoeding. **Hoe dien ik een aanvraag voor immateriële schadevergoeding in?** Je kunt een aanvraag indienen bij de bestuursrechter als onderdeel van een lopende procedure, bijvoorbeeld bij een bezwaar of beroep. Ook kun je terecht bij de civiele rechter. Zorg voor een duidelijke onderbouwing van de schade, bijvoorbeeld met medische rapporten of verklaringen. Een advocaat of juridisch adviseur kan je helpen bij het opstellen van de aanvraag. **Wat is de gemiddelde hoogte van een immateriële schadevergoeding?** De hoogte van de vergoeding hangt af van de ernst van de inbreuk. Bij onterechte vrijheidsbeneming ligt het bedrag rond de €80-105 per dag. Bij overschrijding van de redelijke termijn is dit €500 per half jaar. Voor andere gevallen, zoals privacy-inbreuken, varieert het bedrag sterk en wordt het per situatie beoordeeld. **Moet ik een advocaat inschakelen voor een immateriële schadeclaim?** Het is niet verplicht, maar wel aan te raden. Een advocaat kan je helpen bij het verzamelen van bewijs, het opstellen van een sterke onderbouwing en het indienen van de claim. Vooral bij complexe zaken, zoals schendingen van grondrechten, is juridische bijstand nuttig om je kansen op succes te vergroten. **Hoe lang duurt het voordat ik een uitspraak krijg over mijn schadevergoeding?** De duur hangt af van de rechter en de complexiteit van je zaak. Bij de bestuursrechter kan het enkele maanden tot een jaar duren. Bij de civiele rechter kan het langer duren, afhankelijk van de werklast. Zorg dat je alle benodigde documenten tijdig indient om vertraging te voorkomen. **Kan ik immateriële schadevergoeding krijgen als de overheid een fout heeft gemaakt, maar ik geen lichamelijk letsel heb?** Ja, ook zonder lichamelijk letsel kun je recht hebben op immateriële schadevergoeding. Bijvoorbeeld bij psychisch leed door een te lange procedure, aantasting van je goede naam, of schending van je privacy. De overheid moet wel een ernstige fout hebben gemaakt die jouw persoonlijke situatie aanzienlijk heeft verslechterd. **Wat gebeurt er als de overheid mijn claim afwijst?** Als je claim wordt afgewezen, kun je in hoger beroep gaan. Dit doe je bij een hogere rechter, die de zaak opnieuw beoordeelt. Zorg dat je binnen de gestelde termijn (meestal zes weken) beroep aantekent. Een advocaat kan je helpen bij het voorbereiden van het hoger beroep. ### TL;DR Immateriële schadevergoeding (smartengeld) van de overheid compenseert psychisch leed, zoals door onterechte vrijheidsbeneming of te lange procedures. Je kunt het aanvragen bij de bestuurs- of civiele rechter, waarbij de hoogte afhangt van de ernst van de inbreuk. Bewijs is soms nodig, maar bij ernstige gevallen wordt schade aangenomen. ### Key Takeaways - Immateriële schadevergoeding dekt psychisch leed, aantasting van eer of verlies van levensvreugde door overheidsfouten. - Je hebt recht op vergoeding bij lichamelijk letsel, grondrechtenschendingen of ernstige procedurele fouten (zoals overschrijding redelijke termijn). - Bedragen variëren van €500 per half jaar (te lange procedure) tot €80-105 per dag (onterechte vrijheidsbeneming). - Een aanvraag doe je via de bestuursrechter (bij lopende procedures) of civiele rechter, bij voorkeur met juridische hulp. - Bij afwijzing kun je in hoger beroep, mits je binnen de gestelde termijn reageert. ## Veelgestelde vragen **Immateriele schade overheid?** Vergoeding voor psychisch leed door onrechtmatig overheidshandelen. **Wanneer recht?** Bij ernstig psychisch leed door fout overheid. **Hoeveel?** Afhankelijk van ernst en duur. **Procedure?** Via bestuursrechter of civiele rechter. **Bewijs?** Medische verklaringen nodig. ### TL;DR Immateriele schade bij ernstig leed door overheid. ### Key Takeaways - Psychisch leed - Bewijs nodig