Gezamenlijk gezag betekent dat beide ouders samen verantwoordelijk zijn voor de opvoeding en belangrijke beslissingen over hun kind. Dit is in Nederland de standaard bij getrouwde ouders en na scheiding.
Wanneer gezamenlijk gezag?
Gezamenlijk gezag ontstaat automatisch bij:
- Gehuwde ouders (bij geboorte kind)
- Ouders met geregistreerd partnerschap
- Erkenning door vader na 1 januari 2023 (automatisch gezag)
Bij scheiding blijft gezamenlijk gezag de norm.
Rechten en plichten
Bij gezamenlijk gezag:
| Gezamenlijk beslissen over | Toelichting |
|---|
| Schoolkeuze | Beide ouders moeten instemmen |
| Medische behandelingen | Toestemming beide ouders nodig |
| Verhuizing | Overleg en vaak toestemming vereist |
| Paspoort/ID | Handtekening beide ouders |
| Grote uitgaven | Gezamenlijke beslissing |
Gezamenlijk gezag na scheiding
Na scheiding blijft gezamenlijk gezag in stand. Dit betekent:
- Beide ouders blijven gezaghebbend
- Belangrijke beslissingen worden samen genomen
- Het ouderschapsplan legt de praktische uitwerking vast
- Eenhoofdig gezag is uitzondering, niet de regel
Geschillenregeling
Als ouders met gezamenlijk gezag het niet eens worden, kunnen zij:
- Eerst proberen er samen uit te komen
- Een mediator inschakelen
- De rechter vragen om een beslissing (vervangende toestemming)
Dagelijkse beslissingen
Niet voor elke beslissing is overleg nodig. De ouder bij wie het kind verblijft, neemt dagelijkse beslissingen:
- Bedtijd en eetmomenten
- Dagelijkse activiteiten
- Kleding
- Huiswerk
Kan mijn ex verhuizen met het kind zonder mijn toestemming?
Bij gezamenlijk gezag moet de verhuizende ouder toestemming vragen aan de andere ouder. Wordt deze geweigerd, dan kan de rechter vervangende toestemming geven. De rechter weegt het belang van het kind en beide ouders af.
Wat als mijn ex-partner mij niet betrekt bij beslissingen?
U kunt uw ex-partner schriftelijk wijzen op de verplichting om u te betrekken. Blijft dit zonder resultaat, dan kunt u de rechter vragen om een regeling of om een beslissing te vernietigen die zonder uw toestemming is genomen.
Kan gezamenlijk gezag worden beëindigd?
Ja, de rechter kan op verzoek van een ouder het gezamenlijk gezag wijzigen in eenhoofdig gezag. Dit gebeurt alleen als het in het belang van het kind is en gezamenlijk gezag niet werkt.
## Veelgestelde vragen
**Hoe werkt gezamenlijk gezag als mijn ex en ik het niet eens worden over de schoolkeuze?**
Bij gezamenlijk gezag moeten beide ouders instemmen met de schoolkeuze. Komt u er samen niet uit, dan kunt u eerst een mediator inschakelen. Helpt dat niet, dan kan de rechter een beslissing nemen (vervangende toestemming). De rechter kijkt vooral naar het belang van het kind, zoals de afstand tot school en de sociale omgeving. Zorg dat u uw standpunt goed onderbouwt met argumenten.
**Mag mijn ex zomaar met ons kind verhuizen naar een andere stad?**
Nee, bij gezamenlijk gezag heeft uw ex uw toestemming nodig voor een verhuizing die de zorgregeling beïnvloedt. Weigert u, dan kan uw ex de rechter vragen om vervangende toestemming. De rechter beoordeelt of de verhuizing in het belang van het kind is, bijvoorbeeld door te kijken naar de impact op de omgangsregeling en de sociale omgeving van het kind.
**Wat kan ik doen als mijn ex belangrijke beslissingen neemt zonder mij te raadplegen?**
U kunt uw ex schriftelijk wijzen op de verplichting om u te betrekken bij belangrijke beslissingen. Blijft dit zonder resultaat, dan kunt u de rechter vragen om een beslissing te vernietigen of een regeling te treffen. Bewaar alle communicatie (e-mails, berichten) als bewijs. In extreme gevallen kan de rechter zelfs het gezag wijzigen in eenhoofdig gezag.
**Wanneer kan gezamenlijk gezag worden omgezet naar eenhoofdig gezag?**
Gezamenlijk gezag kan alleen worden gewijzigd in eenhoofdig gezag als dit in het belang van het kind is én gezamenlijk gezag niet (meer) werkt. De rechter kijkt bijvoorbeeld naar ernstige conflicten tussen ouders, verwaarlozing of onwil om samen te werken. U moet een verzoek indienen bij de rechtbank, waarbij u aantoont dat eenhoofdig gezag beter is voor het kind.
**Moet ik mijn ex toestemming vragen voor een spoedoperatie van ons kind?**
Bij spoedeisende medische behandelingen is toestemming van één ouder voldoende, mits de behandeling noodzakelijk is om ernstig nadeel voor het kind te voorkomen. Bij niet-spoedeisende behandelingen is wel toestemming van beide ouders nodig. Twijfelt een arts, dan kan deze de rechter om een spoedbeslissing vragen. Zorg dat u altijd uw gezagspositie aantoont (bijv. met een uittreksel uit het gezagsregister).
**Hoe werkt gezamenlijk gezag als één ouder in het buitenland woont?**
Gezamenlijk gezag blijft ook bij internationale situaties van kracht. Praktische afspraken worden vastgelegd in een ouderschapsplan, bijvoorbeeld over communicatie, besluitvorming en omgang. Bij conflicten kan de Nederlandse rechter bevoegd zijn als het kind in Nederland woont. Voor internationale verhuizingen gelden strenge regels: toestemming van beide ouders is verplicht, tenzij de rechter anders beslist.
**Kan ik gezamenlijk gezag krijgen als ik mijn kind pas later heb erkend?**
Sinds 1 januari 2023 krijgt u automatisch gezamenlijk gezag bij erkenning van het kind. Erkende u vóór deze datum, dan moet u samen met de moeder een verzoek indienen bij de rechtbank of via het gezagsregister. Is de moeder het niet eens, dan kunt u de rechter vragen om gezamenlijk gezag toe te wijzen als dit in het belang van het kind is.
### TL;DR
Gezamenlijk gezag betekent dat beide ouders samen verantwoordelijk zijn voor belangrijke beslissingen over hun kind, ook na scheiding. Dit is de standaardregeling in Nederland, tenzij de rechter anders beslist. Bij conflicten kunnen ouders eerst bemiddeling proberen of de rechter inschakelen voor een beslissing.
### Key Takeaways
- Gezamenlijk gezag is de standaard bij getrouwde ouders, geregistreerd partnerschap en sinds 2023 bij erkenning van het kind.
- Belangrijke beslissingen (school, medische behandelingen, verhuizing) vereisen toestemming van beide ouders; dagelijkse beslissingen niet.
- Bij conflicten kunnen ouders een mediator inschakelen of de rechter vragen om een beslissing of vervangende toestemming.
- Gezamenlijk gezag kan alleen worden gewijzigd in eenhoofdig gezag als dit in het belang van het kind is en gezamenlijk gezag niet werkt.
- Voor spoedeisende medische behandelingen is toestemming van één ouder voldoende, mits noodzakelijk om ernstig nadeel te voorkomen.