Bij eenhoofdig gezag heeft slechts één ouder het gezag over het kind. Dit is een uitzondering op de norm van gezamenlijk gezag en wordt alleen toegewezen als dit in het belang van het kind is.
Wanneer eenhoofdig gezag?
De rechter kan eenhoofdig gezag toewijzen als:
- Communicatie tussen ouders ernstig is verstoord
- Er sprake is van huiselijk geweld of mishandeling
- Een ouder ernstig verslaafd is of psychische problemen heeft
- Een ouder het kind ernstig verwaarloost
- Het kind klem zit tussen de ouders ('klem-criterium')
Het klem-criterium
De wet bepaalt dat eenhoofdig gezag kan worden toegewezen als 'er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zou komen'.
Gevolgen van eenhoofdig gezag
| Aspect | Gezaghebbende ouder | Niet-gezaghebbende ouder |
|---|
| Beslissingen | Neemt alle belangrijke beslissingen | Geen beslissingsmacht |
| Vertegenwoordiging | Vertegenwoordigt kind juridisch | Geen vertegenwoordiging |
| Omgang | Bepaalt niet alleen, kind heeft recht op omgang | Heeft recht op omgang |
| Informatie | Moet informeren | Heeft recht op informatie |
Procedure
Eenhoofdig gezag aanvragen:
- Verzoekschrift via advocaat indienen bij rechtbank
- Motiveren waarom gezamenlijk gezag niet werkt
- Raad voor de Kinderbescherming adviseert vaak
- Rechter hoort kind vanaf 12 jaar
- Rechter beslist op basis van belang van het kind
Rechten niet-gezaghebbende ouder
De ouder zonder gezag houdt recht op:
- Omgang met het kind
- Informatie over belangrijke zaken (school, gezondheid)
- Consultatie bij ingrijpende beslissingen
Betekent eenhoofdig gezag dat de andere ouder het kind niet meer ziet?
Nee, eenhoofdig gezag staat los van omgang. De ouder zonder gezag heeft nog steeds recht op omgang met het kind, tenzij de rechter dit beperkt of ontzegt. Het kind heeft ook recht op contact met beide ouders.
Kan eenhoofdig gezag worden teruggedraaid?
Ja, als de omstandigheden verbeteren kan de rechter worden gevraagd om het gezamenlijk gezag te herstellen. Dit moet in het belang van het kind zijn.
Kan ik als vader eenhoofdig gezag krijgen?
Ja, eenhoofdig gezag kan aan zowel de moeder als de vader worden toegewezen. De rechter kijkt naar wie het beste voor het kind kan zorgen en bij wie het kind het beste af is.
## Veelgestelde vragen
**Hoe vraag ik eenhoofdig gezag aan voor mijn kind?**
Je vraagt eenhoofdig gezag aan via een verzoekschrift dat je met een advocaat indient bij de rechtbank. Je moet duidelijk motiveren waarom gezamenlijk gezag niet werkt, bijvoorbeeld door ernstige communicatieproblemen of verwaarlozing. De Raad voor de Kinderbescherming geeft vaak advies, en de rechter hoort het kind vanaf 12 jaar. De beslissing wordt genomen op basis van het belang van het kind.
**Kan ik als niet-gezaghebbende ouder nog invloed uitoefenen op belangrijke beslissingen?**
Als niet-gezaghebbende ouder heb je geen beslissingsrecht, maar je hebt wel recht op informatie over belangrijke zaken zoals school en gezondheid. Bij ingrijpende beslissingen (bijv. verhuizing of medische behandeling) moet de gezaghebbende ouder je vaak consulteren. Je kunt ook omgangsrecht aanvragen om contact met je kind te behouden.
**Wat is het klem-criterium en wanneer wordt dit toegepast?**
Het klem-criterium houdt in dat een kind vastloopt tussen de ouders, bijvoorbeeld door conflicten of gebrek aan samenwerking. De rechter kan eenhoofdig gezag toewijzen als er een onaanvaardbaar risico is dat het kind hierdoor schade oploopt en er geen verbetering op korte termijn wordt verwacht. Dit criterium wordt vaak gebruikt bij hoogoplopende conflicten.
**Verliest de andere ouder automatisch het recht op omgang bij eenhoofdig gezag?**
Nee, eenhoofdig gezag betekent niet dat de andere ouder geen contact meer mag hebben. Het kind en de niet-gezaghebbende ouder hebben recht op omgang, tenzij de rechter dit expliciet beperkt of ontzegt (bijv. bij geweld of verwaarlozing). De gezaghebbende ouder mag omgang niet zonder geldige reden weigeren.
**Kan eenhoofdig gezag later weer worden omgezet in gezamenlijk gezag?**
Ja, als de situatie verbetert (bijv. betere communicatie of herstel van vertrouwen), kun je de rechter vragen om gezamenlijk gezag te herstellen. Dit moet wel in het belang van het kind zijn. Je hebt hiervoor opnieuw een advocaat nodig en de rechter zal de omstandigheden opnieuw beoordelen.
**Wat zijn de gevolgen van eenhoofdig gezag voor de dagelijkse opvoeding?**
De gezaghebbende ouder neemt alle belangrijke beslissingen over opvoeding, schoolkeuze, medische behandelingen en verblijfplaats. De niet-gezaghebbende ouder heeft hierin geen formele zeggenschap, maar mag wel betrokken blijven via omgang en informatierechten. Kleine dagelijkse beslissingen (bijv. bedtijd) vallen onder de ouder bij wie het kind verblijft.
**Hoe lang duurt de procedure voor eenhoofdig gezag?**
De duur van de procedure varieert, maar gemiddeld duurt het 3 tot 6 maanden. Dit hangt af van de complexiteit van de zaak, de werkdruk van de rechtbank en of de Raad voor de Kinderbescherming moet adviseren. Bij spoedeisende zaken (bijv. mishandeling) kan de rechter sneller beslissen.
### TL;DR
Eenhoofdig gezag wordt alleen toegekend als gezamenlijk gezag niet in het belang van het kind is, bijvoorbeeld bij conflicten of verwaarlozing. De niet-gezaghebbende ouder behoudt wel omgangs- en informatierechten. De procedure verloopt via de rechtbank en is gericht op het welzijn van het kind.
### Key Takeaways
- Eenhoofdig gezag is een uitzondering en wordt alleen toegekend als gezamenlijk gezag niet werkt, bijvoorbeeld bij ernstige conflicten of verwaarlozing.
- De niet-gezaghebbende ouder behoudt recht op omgang en informatie, tenzij de rechter dit expliciet beperkt.
- De rechter beslist altijd op basis van het belang van het kind, waarbij het klem-criterium een belangrijke rol speelt.
- Eenhoofdig gezag kan later worden omgezet in gezamenlijk gezag als de omstandigheden verbeteren.
- De procedure duurt gemiddeld 3 tot 6 maanden en vereist een verzoekschrift via een advocaat.