Bij draagmoederschap draagt een vrouw een kind voor wensouders die zelf geen kind kunnen krijgen. In Nederland is draagmoederschap niet bij wet geregeld, wat tot juridische complicaties leidt.
Vormen van draagmoederschap
| Type | Genetisch materiaal |
|---|
| Hoogtechnologisch (IVF) | Eicel van wensmoeder of donor, zaad van wensvader of donor |
| Laagtechnologisch | Eicel van draagmoeder, zaad van wensvader |
Juridische situatie Nederland
De huidige situatie in Nederland:
- Draagmoederschap is niet verboden
- Maar ook niet wettelijk geregeld
- Commercieel draagmoederschap is verboden
- De draagmoeder is altijd de juridische moeder
- Overdracht van ouderschap vereist adoptie
Wie is juridisch ouder?
Bij geboorte:
- De draagmoeder is juridisch moeder (zij baart het kind)
- De eventuele echtgenoot van de draagmoeder is juridisch vader
- De wensouders zijn juridisch geen ouder
Procedure voor wensouders
- Wensvader erkent het kind (als hij de biologische vader is) of adopteert
- Draagmoeder ziet af van gezag
- Wensmoeder adopteert het kind
- Dit vereist een adoptieprocedure van minimaal 1 jaar
Internationaal draagmoederschap
Veel wensouders wijken uit naar landen waar draagmoederschap geregeld is (VS, Oekraïne, etc.). Dit brengt extra juridische complexiteit met zich mee:
- Erkenning van buitenlandse geboorteakte
- Verkrijgen Nederlandse nationaliteit
- Eventuele adoptieprocedure
Toekomstige wetgeving
Er wordt gewerkt aan wetgeving om draagmoederschap te reguleren. Het wetsvoorstel 'Kind, draagmoederschap en afstamming' moet de juridische positie van wensouders en draagmoeder verbeteren.
Is draagmoederschap legaal in Nederland?
Draagmoederschap is niet verboden. Wel is het niet gereguleerd en is bemiddeling met winstoogmerk strafbaar. Onkostenvergoeding voor de draagmoeder is wel toegestaan.
Kan de draagmoeder het kind houden?
Juridisch gezien is de draagmoeder de moeder. Als zij besluit het kind te houden, kunnen de wensouders daar weinig tegen doen. Goede afspraken vooraf zijn belangrijk maar niet afdwingbaar.
Hoe lang duurt het voordat de wensouders juridisch ouder zijn?
Na de geboorte moet een adoptieprocedure worden gevolgd. Het kind moet minimaal 1 jaar bij de wensouders wonen voordat adoptie wordt uitgesproken. Het hele traject duurt meestal 1-2 jaar.
## Veelgestelde vragen
**Hoe kan ik als wensouder juridisch ouder worden van het kind?**
Als wensouder moet je een adoptieprocedure doorlopen. Eerst erkent de wensvader het kind (indien hij de biologische vader is). Vervolgens ziet de draagmoeder af van het gezag, waarna de wensmoeder het kind kan adopteren. Dit proces duurt minimaal één jaar, waarin het kind bij jullie moet wonen. Een notaris of advocaat kan helpen bij de juridische stappen en documenten.
**Is het mogelijk om een draagmoeder in Nederland te vinden zonder bemiddelingsbureau?**
Ja, het is mogelijk om zelf een draagmoeder te vinden, bijvoorbeeld via vrienden of familie. Bemiddeling met winstoogmerk is echter verboden in Nederland. Je mag de draagmoeder wel een onkostenvergoeding geven. Zorg voor duidelijke afspraken en laat deze juridisch vastleggen om latere conflicten te voorkomen.
**Wat zijn de risico’s als ik voor draagmoederschap naar het buitenland ga?**
Internationaal draagmoederschap brengt extra juridische risico’s met zich mee, zoals problemen met de erkenning van de buitenlandse geboorteakte in Nederland. Ook kan het verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit voor het kind ingewikkeld zijn. Daarnaast kunnen er ethische en financiële risico’s zijn, afhankelijk van het land. Raadpleeg altijd een gespecialiseerde advocaat.
**Kan de draagmoeder het kind weigeren af te staan na de geboorte?**
Ja, juridisch gezien is de draagmoeder de moeder van het kind en kan zij besluiten het kind te houden. Hoewel er vaak afspraken vooraf worden gemaakt, zijn deze niet juridisch afdwingbaar in Nederland. Het is daarom cruciaal om een goede vertrouwensband op te bouwen en eventueel psychologische begeleiding in te schakelen.
**Hoe lang duurt het hele proces van draagmoederschap in Nederland?**
Het proces duurt meestal tussen de 1,5 en 2 jaar. Na de geboorte moet het kind minimaal één jaar bij de wensouders wonen voordat de adoptie kan worden uitgesproken. Daarnaast zijn er voorbereidende stappen, zoals het vinden van een draagmoeder en het doorlopen van juridische en medische procedures. Plan dus ruim van tevoren.
**Wat verandert er als de nieuwe wet 'Kind, draagmoederschap en afstamming' wordt aangenomen?**
De nieuwe wet moet de juridische positie van wensouders en draagmoeders verbeteren. Mogelijke veranderingen zijn een kortere adoptieprocedure, betere bescherming van alle betrokkenen en duidelijkere regels voor afstamming. Het is nog niet zeker wanneer de wet wordt ingevoerd, dus houd ontwikkelingen in de gaten via officiële kanalen.
**Wat kost draagmoederschap in Nederland en wat wordt vergoed?**
De kosten variëren sterk, afhankelijk van medische procedures, juridische hulp en eventuele onkostenvergoedingen voor de draagmoeder. Commercieel draagmoederschap is verboden, maar je mag wel redelijke onkosten vergoeden, zoals reiskosten, kleding en medische kosten. Een notaris kan helpen bij het vastleggen van financiële afspraken.
### TL;DR
Draagmoederschap is in Nederland niet verboden, maar ook niet wettelijk geregeld. De draagmoeder is altijd de juridische moeder en wensouders moeten een adoptieprocedure doorlopen om ouder te worden. Internationaal draagmoederschap brengt extra juridische complexiteit met zich mee. Er wordt gewerkt aan nieuwe wetgeving om de situatie te verbeteren.
### Key Takeaways
- Draagmoederschap is in Nederland niet bij wet geregeld, maar ook niet verboden (mits niet commercieel).
- De draagmoeder is bij geboorte altijd de juridische moeder; wensouders moeten het kind adopteren om juridisch ouder te worden.
- Het adoptieproces duurt minimaal één jaar en vereist dat het kind bij de wensouders woont.
- Internationaal draagmoederschap kan leiden tot juridische complicaties, zoals problemen met nationaliteit en erkenning.
- Er wordt gewerkt aan nieuwe wetgeving om de juridische positie van wensouders en draagmoeders te verbeteren.