Het verlies van een ledemaat door een ongeval is een ingrijpende gebeurtenis met blijvende gevolgen. Naast fysieke aanpassing speelt ook de psychische verwerking een grote rol.
Soorten amputaties
Amputaties worden ingedeeld naar locatie en niveau.
Amputatieniveaus
| Locatie | Niveau | Functionele gevolgen |
|---|
| Been | Onderbeen | Lopen met prothese goed mogelijk |
| Been | Bovenbeen | Lopen met prothese lastiger |
| Been | Heupexarticulatie | Prothese vaak niet functioneel |
| Arm | Onderarm | Prothese met goede functie |
| Arm | Bovenarm | Prothese beperkt functioneel |
| Hand/voet | Gedeeltelijk | Variabel, vaak goede functie |
Prothesen
Moderne prothesen kunnen veel functies overnemen, maar hebben ook beperkingen.
Soorten prothesen
Beenprothesen
- Cosmetische prothese: primair voor uiterlijk
- Loopprothese: voor dagelijks lopen
- Sportprothese: voor specifieke sporten
- Microprocessor-gestuurde knie: computergestuurde kniefunctie
- Hardloopprothese (blade): voor hardlopen
Armprothesen
- Cosmetische prothese: natuurlijk uiterlijk
- Mechanische prothese: via lichaamsbeweging bediend
- Myoelektrische prothese: bestuurd via spiersignalen
- Bionische hand: geavanceerde greepfuncties
Kosten prothesen
| Type | Kosten | Levensduur |
|---|
| Basisbeenprothese | €5.000 - €15.000 | 3-5 jaar |
| Geavanceerde beenprothese | €30.000 - €80.000 | 3-5 jaar |
| Microprocessorknie | €50.000 - €100.000 | 5-7 jaar |
| Myoelektrische armprothese | €30.000 - €60.000 | 3-5 jaar |
| Bionische hand | €50.000 - €150.000 | 3-5 jaar |
Fysieke gevolgen en aanpassingen
Naast de prothese zijn er diverse fysieke uitdagingen.
Veel voorkomende problemen
- Fantoompijn: pijn die wordt ervaren in het ontbrekende ledemaat
- Stompproblemen: irritatie, infectie, volumewisselingen
- Overbelasting: andere lichaamsdelen worden zwaarder belast
- Energieverbruik: lopen met prothese kost meer energie
- Balansproblemen: vooral bij beenamputatie
Psychische verwerking
Het verlies van een ledemaat is een ingrijpende ervaring die psychologische begeleiding vereist.
Verwerkingsfasen
- Shock en ontkenning
- Woede en verdriet
- Onderhandelen en hoop
- Depressie
- Acceptatie en aanpassing
Psychologische ondersteuning
Professionele begeleiding is essentieel bij de verwerking. Dit kan bestaan uit individuele therapie, groepstherapie of lotgenotencontact.
Schadevergoeding bij amputatie
De schade bij amputatie is omvangrijk en omvat diverse posten.
Schadeposten
Prothesen en hulpmiddelen
Over een heel leven zijn meerdere prothesen nodig. Bij een jonge geamputeerde kan dit oplopen tot €500.000 - €1.000.000 aan prothesekosten.
Verlies arbeidsvermogen
Afhankelijk van het beroep kan er sprake zijn van gedeeltelijk of volledig verlies van arbeidsvermogen. Dit moet individueel worden beoordeeld.
Smartengeld
De smartengeldbedragen bij amputatie variëren:
- Onderbeenamputatie: €40.000 - €70.000
- Bovenbeenamputatie: €60.000 - €100.000
- Onderarmamputatie: €50.000 - €80.000
- Bovenarmamputatie: €70.000 - €120.000
- Meerdere amputaties: €100.000 - €200.000+
Tips
- Kies een gespecialiseerd revalidatiecentrum
- Laat de prothese aanmeten door een ervaren instrumentmaker
- Vraag naar de nieuwste prothesetechnologieën
- Neem de tijd voor psychische verwerking
- Zoek contact met lotgenoten
- Zorg voor volledige schadevergoeding inclusief toekomstige prothesen
## Veelgestelde vragen
**Welke prothese is het meest geschikt als ik na een onderbeenamputatie weer normaal wil lopen?**
Voor onderbeenamputaties is een loopprothese of microprocessor-gestuurde knieprothese vaak de beste keuze. Deze bieden goede stabiliteit en natuurlijke loopbeweging. Een fysiotherapeut kan samen met een prothesist bepalen welk type het best bij uw dagelijks gebruik past. Cosmetische prothesen zijn minder geschikt voor functionele mobiliteit.
**Kan ik als ik een bovenarmamputatie heb nog een prothese krijgen die mijn handfunctie deels herstelt?**
Ja, maar de mogelijkheden zijn beperkter dan bij onderarmamputaties. Een myoelektrische prothese of bionische hand kan greepfuncties bieden, maar vereist vaak intensieve training. Mechanische prothesen zijn eenvoudiger maar minder functioneel. De keuze hangt af van uw spierfunctie en dagelijkse behoeften. Raadpleeg een specialist voor een passende oplossing.
**Wie draagt de kosten van een geavanceerde prothese, zoals een microprocessor-knie of bionische hand?**
In Nederland dekt de basisverzekering (Zorgverzekeraar) vaak de kosten van een standaardprothese, maar geavanceerde modellen zoals een microprocessor-knie of bionische hand vallen meestal onder de aanvullende verzekering of Wlz (Wet langdurige zorg) als de amputatie werkgerelateerd is. Controleer uw polis en vraag een indicatie aan bij uw zorgverlener.
**Hoe lang duurt het voordat ik na een amputatie weer kan leren lopen met een beenprothese?**
De revalidatietijd varieert sterk, maar gemiddeld duurt het 3 tot 6 maanden voordat u weer zelfstandig kunt lopen. Onderbeenamputaties gaan sneller dan bovenbeenamputaties. Fysiotherapie is cruciaal en omvat oefeningen voor spierkracht, balans en prothesetraining. Geduld is belangrijk – niet iedereen bereikt hetzelfde niveau.
**Kan ik met een armprothese nog sporten, zoals fietsen of zwemmen?**
Ja, maar het hangt af van het type prothese en uw fysieke conditie. Voor fietsen is een stabiele loopprothese voldoende, terwijl zwemmen vaak alleen mogelijk is met een cosmetische prothese (of geen prothese). Sportprothesen, zoals hardloopblades, zijn speciaal ontworpen voor intensievere activiteiten. Bespreek uw wensen met een prothesist en fysiotherapeut.
**Wat zijn de grootste fysieke uitdagingen na een amputatie, naast het leren lopen of gebruiken van een prothese?**
Naast mobiliteit zijn spierverlies, verminderde balans en pijnklachten (zoals fantasiepijn) veelvoorkomend. Ook kan het zitten op een stoel of langdurig staan lastig zijn door onevenwichtige belasting. Fysiotherapie helpt bij spierversterking, terwijl pijnbehandeling (bijv. TENS of medicatie) vaak nodig is. Psychologische ondersteuning kan ook nuttig zijn.
### TL;DR
Na een amputatie hangt de keuze voor een prothese af van het amputatieniveau en uw dagelijkse behoeften. Kosten worden gedeeltelijk vergoed, maar geavanceerde modellen vragen vaak aanvullende verzekeringen. Revalidatie duurt maanden en omvat fysieke en psychische ondersteuning. Sport en dagelijkse activiteiten zijn mogelijk, maar vereisen aanpassingen.
### Key Takeaways
- Het amputatieniveau bepaalt de functionele mogelijkheden van prothesen (onderbeen > bovenbeen).
- Geavanceerde prothesen (microprocessor, bionisch) zijn duur en vaak niet volledig vergoed.
- Revalidatie is essentieel en duurt gemiddeld 3–6 maanden voor zelfstandig lopen.
- Fysieke uitdagingen zoals pijn en spierverlies vereisen vaak langdurige fysiotherapie.
- Sport en dagelijkse activiteiten zijn mogelijk, maar vereisen vaak aangepaste prothesen of technieken.