Afstamming bepaalt wie juridisch de ouders van een kind zijn. Dit heeft gevolgen voor gezag, onderhoudplicht, erfrecht en nationaliteit. De wet kent verschillende manieren waarop afstamming ontstaat.
Wat is afstamming?
Afstamming is de juridische familierechtelijke band tussen een kind en zijn ouders. Het bepaalt wie volgens de wet de ouders zijn, ongeacht de biologische werkelijkheid.
Manieren van afstamming
| Type | Hoe ontstaat het |
|---|
| Door geboorte | Moeder is altijd de vrouw die het kind baart |
| Door huwelijk/GP | Echtgenoot/geregistreerd partner van de moeder |
| Door erkenning | Vrijwillige erkenning door vader |
| Door gerechtelijke vaststelling | Rechter stelt vaderschap vast |
| Door adoptie | Rechterlijke uitspraak |
Juridisch moederschap
De juridische moeder is de vrouw die het kind baart, ook bij:
- Eiceldonatie: de draagster is juridisch moeder
- Draagmoederschap: overdracht via adoptie nodig
Juridisch vaderschap
Juridisch vader is:
- De man die getrouwd is met de moeder bij geboorte
- De man met wie de moeder een geregistreerd partnerschap heeft
- De man die het kind heeft erkend
- De man wiens vaderschap gerechtelijk is vastgesteld
Gevolgen van afstamming
- Naam: Kind kan naam van vader of moeder krijgen
- Nationaliteit: Kan via ouder verkregen worden
- Gezag: Ouder kan gezag krijgen
- Onderhoud: Ouder is onderhoudsplichtig
- Erfrecht: Kind is erfgenaam van juridische ouders
Wat als de biologische vader niet de juridische vader is?
De biologische werkelijkheid en juridische afstamming kunnen verschillen. De biologische vader kan het kind erkennen of via de rechter vaderschap laten vaststellen. De juridische vader kan het vaderschap ontkennen.
Kan een kind meer dan twee ouders hebben?
Nee, naar Nederlands recht kan een kind maximaal twee juridische ouders hebben. Dit kunnen twee moeders, twee vaders, of een vader en moeder zijn.
Heeft afstamming invloed op de naam van het kind?
Ja, bij de geboorteaangifte kiezen ouders welke achternaam het kind krijgt. Dit kan de naam van de vader of moeder zijn. De keuze geldt ook voor volgende kinderen van dezelfde ouders.
## Veelgestelde vragen
**Hoe kan ik mijn kind erkennen als ik niet getrouwd ben met de moeder?**
Als je niet getrouwd bent met de moeder, kun je je kind erkennen door een akte van erkenning op te laten maken bij de gemeente of via een notaris. Hiervoor is toestemming van de moeder nodig als het kind jonger is dan 16 jaar. Erkenning zorgt ervoor dat je juridisch ouder wordt, met alle rechten en plichten, zoals onderhoudsplicht en erfrecht. Na erkenning kun je ook gezamenlijk gezag aanvragen bij de rechtbank.
**Wat moet ik doen als de biologische vader weigert het kind te erkennen?**
Als de biologische vader weigert het kind te erkennen, kun je via de rechter het vaderschap laten vaststellen. Dit doe je door een verzoek in te dienen bij de rechtbank. De rechter kan een DNA-test gelasten om het biologisch vaderschap te bewijzen. Als het vaderschap wordt vastgesteld, wordt de man juridisch de vader en ontstaat er onderhoudsplicht, erfrecht en mogelijk gezag.
**Kan een kind de achternaam van de moeder krijgen als de vader het kind heeft erkend?**
Ja, ook als de vader het kind heeft erkend, kunnen ouders bij de geboorteaangifte kiezen of het kind de achternaam van de vader of de moeder krijgt. Deze keuze geldt voor alle volgende kinderen uit dezelfde relatie. Als ouders het niet eens worden, krijgt het kind automatisch de achternaam van de moeder.
**Wat zijn de gevolgen van afstamming voor het erfrecht?**
Afstamming bepaalt wie de juridische ouders van een kind zijn, en daarmee wie de erfgenamen zijn. Een kind erft automatisch van zijn juridische ouders, ook als er geen biologisch verband is (bijv. bij adoptie). Als een kind niet erkend is door de vader, erft het alleen van de moeder. Omgekeerd erft een juridische ouder ook van het kind, bijvoorbeeld bij overlijden van het kind.
**Hoe werkt afstamming bij draagmoederschap?**
Bij draagmoederschap is de draagmoeder altijd de juridische moeder, ook als zij niet de genetische moeder is. De wensouders moeten het kind adopteren om juridisch ouder te worden. Dit gebeurt via een adoptieprocedure bij de rechtbank, waarbij de draagmoeder en haar eventuele partner toestemming moeten geven. Pas na adoptie zijn de wensouders juridisch verantwoordelijk voor het kind.
**Kan een kind twee juridische moeders hebben?**
Ja, een kind kan twee juridische moeders hebben als de moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft met een andere vrouw. De echtgenote/geregistreerd partner van de moeder wordt automatisch juridisch ouder als het kind tijdens het huwelijk/partnerschap wordt geboren. Anders kan de andere moeder het kind erkennen of via de rechter het ouderschap laten vaststellen.
**Wat gebeurt er als de juridische vader het vaderschap wil ontkennen?**
Een juridische vader kan het vaderschap ontkennen via de rechtbank, bijvoorbeeld als hij niet de biologische vader is. Hij moet dan bewijzen dat hij niet de verwekker is, bijvoorbeeld met een DNA-test. Als de rechter het vaderschap ontkent, vervallen alle rechten en plichten (zoals onderhoudsplicht). De biologische vader kan dan alsnog erkennen of via de rechter vaststellen.
### TL;DR
Afstamming bepaalt wie juridisch de ouders van een kind zijn, met gevolgen voor gezag, onderhoud, erfrecht en nationaliteit. Dit kan via geboorte, huwelijk, erkenning, gerechtelijke vaststelling of adoptie. Een kind kan maximaal twee juridische ouders hebben, en de biologische werkelijkheid kan verschillen van de juridische afstamming.
### Key Takeaways
- De juridische moeder is altijd de vrouw die het kind baart, ook bij eiceldonatie of draagmoederschap.
- Een kind kan juridisch maximaal twee ouders hebben, die zowel van hetzelfde als verschillend geslacht kunnen zijn.
- Erkenning, huwelijk of gerechtelijke vaststelling bepaalt wie de juridische vader is, niet alleen biologie.
- Afstamming heeft directe gevolgen voor naam, nationaliteit, gezag, onderhoudsplicht en erfrecht.
- Bij draagmoederschap of eiceldonatie is adoptie of erkenning nodig om juridisch ouder te worden.